全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

瑞典的Nobel醫學委員會，宣布共今年度的Nobel 生理醫學獎，頒發予發見肝炎C病毒的美國病毒學家Harvey J. Alter佮Charles M. Rice，以及現此時當咧佇加拿大做教授的英國生物化學家Michael Houghton。Nobel醫學委員會呵咾𪜶三位學者針對肝炎C研究的成就，拯救了全球幾若千萬人的性命。

Suī-tián ê Nobel i-ha̍k uí-uân-huē, suan-pòo kā kin-nî-tōo ê Nobel sing-lí i-ha̍k tsióng, pan-huat hōo huat-kiàn kuann-iām C pēnn-to̍k ê Bí-kok pēnn-to̍k ha̍k-ka Harvey J. Alter kap Charles M. Rice, í-ki̍p hiān-tshú-sî tng-teh tī Ka-ná-tah tsò kàu-siū ê Ing-kok sing-bu̍t-huà-ha̍k ka Michael Houghton. Nobel i-ha̍k uí-uân huē o-ló in sann-uī ha̍k-tsiá tsiam-tuì kuann-iām C gián-kiù ê sîng-tsiū, tsín-kiù liáu tsuân-kiû kuí-nā tshing-bān lâng ê sènn-miā.

閱讀全文 2020年 Nobel 生理醫學獎—發見造成肝炎C的病毒 2020 nî Nobel sing-lí i-ha̍k tsióng—Huat-kiàn tsō-sîng kuann-iām C ê pēnn-to̍k →

全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

會記得細漢看武俠小說的時，捌讀著有女主角因為予情夫放捒，身心受打擊到極，致到予伊原底烏㽎㽎的頭鬃，一下仔反白。類似的案例佇西方的故事裡嘛有記載，上有名的就是佇法國大革命的時， 38歲的少年皇后瑪利．安東妮，聽講佇欲予人送上斷頭台斬頭的前一瞑，規頭殼頂的頭鬃攏反白去。雖罔這款一瞑就予頭鬃反白故事干焦是傳說，毋過佇真實的社會裡，因為操勞過度致到予人生白頭毛確實是有影而且閣誠普遍，尤其是濟濟公司的主管佮政府的官員，定定為著拚業績抑是政績，予家己無閒甲連喘氣的機會都無，年久月深了後白頭毛就一支一支的生出來。為怎樣擔領過頭的壓力會致到予咱生白頭毛咧？

Ē-kì-tit sè-hàn khuànn bú-kiap sió-suat ê sî, bat tha̍k tio̍h ū lú-tsú-kak in-uī hōo tsîng-hu pàng-sak, sin-sim siū tánn-kik kàu-ki̍k, tì-kàu hōo i guân-té oo-sìm-sìm ê thâu-tsang, tsi̍t-ē-á huán-pe̍h. Luī-sū ê án-lē tī Se-hong ê kòo-sū ni̍h mā ū kì-tsài, siōng ū miâ ê tō-sī tī Huat-kok tuā-kik-bīng ê sî, 38 huè ê siáu-liân hông-hiō Má-lī An-tong-nî, thiann kóng tī beh hōo-lâng sàng tshiūnn tn̄g-thâu-tâi tsám-thâu ê tsîng tsi̍t mê, kui thâu-khak tíng ê thâu-tsang lóng huán-pe̍h khì. Sui-bóng tsit khuán tsi̍t mê tō hōo thâu-tsang huán-pe̍h ê kòo-sū kan-na sī thuân-suat, m̄-koh tī tsin-si̍t ê siā-huē––ni̍h, in-uī tshau-lô kuè-tōo tì-kàu hōo lâng senn pe̍h-thâu-mn̂g khak-si̍t sī ū-iánn jî-tshiánn koh tsiânn phóo-phiàn, iû-kî sī tsē-tsē kong-si ê tsú-kuán kap tsìng-hú ê kuann-uân, tiānn-tiānn uī-tio̍h piànn gia̍p-tsik a̍h-sī tsìng-tsik, hōo ka-tī bô-îng kah liân tshuán-khuì ê ki-huē tō bô, nî-kú-gue̍h-tshim liáu-āu pe̍h-thâu-mn̂g tō tsi̍t-ki-tsi̍t-ki ê senn––tshut-lâi. Uī-tsuánn-iūnn tam-niá kuè-thâu ê ap-li̍k ē tì-kàu hōo lán senn pe̍h-thâu-mn̂g––leh?

閱讀全文 是按怎壓力傷大會予人生白頭毛？Sī-án-tsuánn ap-li̍k siunn tuā ē hōo lâng senn pe̍h thâu-mn̂g →

全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

逐家應該攏捌有這款的經驗，暗時若拚暝工睏無夠額，隔轉工上班抑是上課的時陣常常會感覺𤺪𤺪無氣力，精神歹集中。佇電視新聞裡，咱甚至閣捌聽過有少年人規瞑無睏拍電動拍到死亡的案例。雖罔這款「猝死」的例誠罕見，毋過科學界真早就發見若毋予實驗動物睏，強逼𪜶活動，終其尾會造成動物死亡。為怎樣睏眠受剝削會有遮爾致命的後果？咱佇暗時仔會感覺愛睏是源自腦神經的訊息，濟濟研究嘛顯示睏眠無夠對腦功能的傷害真大，致到予人過去共睏眠受剝削造成死亡的原因認定是腦部受損害。不而過，一篇發表佇《細胞》期刊的新論文煞推翻這个理論。𪜶發見造成動物死亡的因端佮腦部無底代，卻是腸仔的問題。

Ta̍k-ke ing-kai lóng bat ū tsit khuán ê king-giām, àm-sî nā piànn-mê-kang khùn bô kàu gia̍h, keh-tńg-kang siōng-pan a̍h-sī siōng-khò ê sî-tsūn siông-siông ē kám-kak siān-siān bô khuì-la̍t, tsing-sîn pháinn tsi̍p-tiong. Tī tiān-sī sin-bûn––ni̍h, lán sīm-tsì koh bat thiann kuè ū siàu-liân-lâng kui mê bô-khùn phah tiān-tōng phah kàu sí-bông ê àn-lē. Sui-bóng tsit khuán “tshut-sí” ê lē tsiânn hán-kiàn, m̄-koh kho-ha̍k-kài tsin tsá tō huat-kiàn nā m̄ hōo si̍t-giām tōng-bu̍t khùn, kiông pik in ua̍h-tāng, tsiong-kî-bué ē tsō-sîng tōng-bu̍t sí-bông. Uī-tsuánn-iūnn khùn-bîn siū pak-siah ē ū tsiah-nī tì-miā ê hiō-kó? Lán tī àm-sî-á ē kám-kak ài-khùn sī guân-tsū náu-sîn-king ê sìn-sit, tsē-tsē gián-kiù mā hián-sī khùn-bîn bô-kàu tuì náu-kong-lîng ê siong-hāi tsin tuā, tì-kàu hōo lâng kuè-khì kā khùn-bîn siū pak-siah tsō-sîng sí-bông ê guân-in jīn-tīng sī náu-pōo siū sún-hāi. Put-jî-kò, tsi̍t phinn huat-piáu tī “Sè-pau” kî-khan ê sin lūn-bûn suah thui-huan tsit ê lí-lūn. In huat-kiàn tsō-sîng tōng-bu̍t sí-bông ê in-tuann kap náu-pōo bô-tī-tāi, khiok sī tn̂g-á ê būn-tê.

閱讀全文 是按怎人會因為睏眠無夠死亡？Sī-án-tsuánn lâng ē in-uī khùn-bîn bô-kàu sí-bông? →

全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

歐美的武漢肺炎疫情總算佇嚴格的封城佮鎖國之下，漸漸仔受著控制。歐洲受災較輕的國家，佮美國疫情控制了較好勢的州，已經咧思考欲按怎沓沓仔來恢復國家經濟的運作。有的政府考慮欲發予著病原全的人「免疫護照」，也就是一份證明𪜶對新冠病毒有免疫力的牌照。毋過這个發免疫護照的政策，世界衛生組織並無認同，閣特別發新聞稿強調講，現此時猶無證據會當證明著病原全的人以後就袂閣再著病，而且佇濟濟國家攏有復原的患者，閣再予人驗出病毒陽性的反應。雖罔整體來看這款所謂的「復陽」的案例誠罕見，復陽的患者敢會閣共病穢予別人嘛猶無定論，不而過這个問題確實予濟濟科學家頭殼疼，假使咱若無法度對新型冠病毒生出長期免疫力，毋但未來開發出來的疫苗效果有限，濟濟人當咧討論的群體免疫的效果嘛會受質疑。

Au-bí ê Bú-hàn-hì-iām i̍k-tsîng tsóng-sǹg tī giâm-keh ê hong-siânn kap só-kok tsi-hā, tsiām-tsiām-á siū-tio̍h khòng-tsè. Au-tsiu siū-tsai khah khin ê kok-ka, kap Bí-kok i̍k-tsîng khòng-tsè liáu khah hó-sè ê tsiu, í-king teh su-khó beh án-tsuánn ta̍uh-ta̍uh-á lâi khue-ho̍k kok-ka king-tsè ê ūn-tsok. Ū ê tsìng-hú khó-lū beh huat hōo tio̍h-pēnn guân-tsuân ê lâng “bián-i̍k-hōo-tsiàu”, iā-tō-sī tsi̍t hūn tsìng-bîng in tuì sin-kuan-pēnn-to̍k ū bián-i̍k-li̍k ê pâi-tsiàu. M̄-koh tsit ê huat bián-i̍k-hōo-tsiàu ê tsìng-tshik, Sè-kài-uē-sing-tsoo-tsit pīng bô jīn-tông, koh ti̍k-pia̍t huat sin-bûn-kó kiông-tiāu-kóng, hiān-tshú-sî iáu bô tsìng-kì ē-tàng tsìng-bîng tio̍h-pēnn guân-tsuân ê lâng í-āu tō bē koh tsài tio̍h-pēnn, jî-tshiánn tī tsē-tsē kok-ka lóng ū ho̍k-guân ê huān-tsiá, koh tsài hōo lâng giām tshut pēnn-to̍k iông-sìng ê huán-ìng. Sui-bóng tsíng-thé lâi khuànn tsit-khuán sóo-uī ê “ho̍k-iông” ê àn-lē tsiânn hán-kiàn, ho̍k-iông ê huān-tsiá kám ē koh kā pēnn uè hōo pa̍t-lâng mā iáu bô tīng-lūn, put-jî-kò tsit ê būn-tê khak-si̍t hōo tsē-tsē kho-ha̍k-ka thâu-khak thiànn, ká-sú lán nā bô-huat-tōo tuì sin-hîng kuan-tsōng-pēnn-to̍k senn-tshut tn̂g-kî bián-i̍k-li̍k, m̄-nā bī-lâi khai-huat-tshut-lâi ê i̍k-biâu hāu-kó iú-hān, tsē-tsē lâng tng-teh thó-lūn ê kûn-thé bián-i̍k ê hāu-kó mā ē siū tsit-gî.

閱讀全文 著過武漢肺炎敢就有免疫力？Tio̍h-kuè Bú-hàn-hì-iām kám tō ū bián-i̍k-li̍k? →

全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

武漢肺炎的疫情佇歐美大爆發，予逐國的政府頭殼𢯾咧燒，佇揣無好法度通阻斷病毒湠開的狀況之下，姑不將攏相連紲採取親像封城抑是鎖國彼款的手段，向望通緊共疫情控制，避免予醫療資源崩盤。全球的科學界佮製藥界嘛全面大動員咧發展疫苗佮藥物。經過個外月的拍拚，科學界已經沓沓仔咧了解這个新型冠狀病毒的致病機制，以及伊主要危害的族群。毋管是佇中國抑是歐美國家，逐家普遍的共識，攏是這个病毒對老大人，特別是有比論講糖尿病、高血壓、佮心臟病等等的慢性病的患者的威脅上大。不而過，除了呼籲較濟歲佮有慢性病的人愛特別細膩以外，衛生單位嘛提醒少年朋友斷斷毋通怐怐，靠勢家己少年毋驚著病，因為有愈來愈濟少年人著重病甚至死亡的案例發生矣！毋過，到今咱猶罕得聽著的，就是細漢囡仔著重病的例。照理講囡仔人因為免疫系統猶未發展好勢，抵抗力較䆀，定定破病發燒，應該是會比大人較𠢕去穢著武漢肺炎才著，但是佇這遍的疫情裡，咱煞罕得聽著囡仔著病，誠實是予人較按怎想就想袂曉。

Bú-hàn-hì-iām ê i̍k-tsîng tī Au-bí tuā po̍k-huat, hōo ta̍k-kok ê tsìng-hú thâu-khak mooh teh sio, tī tshuē bô hó huat-tōo thang tsóo-tn̄g pēnn-to̍k thuàn––khui ê tsōng-hóng-tsi-hā, koo-put-tsiong lóng sio-liân-suà tshái-tshú tshin-tshiūnn hong-siânn a̍h-sī só-kok hit-khuán ê tshiú-tuānn, ǹg-bāng thang kín kā i̍k-tsîng khòng-tsè, pī-bián hōo i-liâu-tsu-guân pang-puânn. Tsuân-kiû ê kho-ha̍k-kài kap tsè-io̍h-kài mā tsuân-bīn tuā-tōng-uân teh huat-tián i̍k-biâu kap io̍h-bu̍t. King-kuè kò-guā-gue̍h ê phah-piànn, kho-ha̍k-kài í-king ta̍uh-ta̍uh-á teh liáu-kái tsit ê sin-hîng kuan-tsōng-pēnn-to̍k ê tì-pēnn-ki-tsè, í-ki̍p i tsú-iàu guî-hāi ê tso̍k-kûn. M̄-kuán sī tī Tiong-kok a̍h-sī Au-bí kok-ka, ta̍k-ke phóo-phiàn ê kiōng-sik, lóng sī tsit ê pēnn-to̍k tuì lāu-tuā-lâng, ti̍k-pia̍t sī ū pí-lūn kóng thn̂g-jiō-pēnn, ko-hueh-ap, kap sim-tsōng-pēnn tíng-tíng ê bān-sìng-pēnn ê huān-tsiá ê ui-hia̍p siōng-tuā, put-jî-kò, tû-liáu hoo-io̍k khah tsē huè kap ū bān-sìng-pēnn ê lâng ài ti̍k-pia̍t sè-jī í-guā, uē-sing-tan-uī mā thê-tshénn siàu-liân-pîng-iú tuàn-tuàn m̄-thang khòo-khòo, khò-sè ka-tī siàu-liân m̄-kiann tio̍h-pēnn, in-uī ū lú-lâi-lú-tsē siàu-liân-lâng tio̍h-tāng-pēnn sīm-tsì sí-bông ê àn-lē huat-sing––ah! M̄-koh, kàu tann lán iáu hán-tit thiann––tio̍h-ê, tō-sī sè-hàn-gín-á tio̍h-tāng-pēnn ê lē. Tsiàu-lí-kóng gín-á-lâng in-uī bián-i̍k-hē-thóng iáu-buē huat-tián hó-sè, tí-khòng-li̍k khah bái, tiānn-tiānn phuà-pēnn huat-sio, ìng-kai sī ē pí tuā-lâng khah gâu khì uè-tio̍h Bú-hàn-hì-iām tsiah-tio̍h, tān-sī tī tsit-piàn ê i̍k-tsîng––ni̍h, lán suah hán-tit thiann-tio̍h gín-á tio̍h-pēnn, tsiânn-si̍t sī hōo lâng khah án-tsuánn siūnn tō siūnn bē-hiáu.

閱讀全文 是按怎囡仔人較袂驚武漢肺炎？ Sī-án-tsuánn gín-á-lâng khah bē kiann Bú-hàn-hì-iām? →