全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

中國著武漢肺炎的病例直直衝懸，閣沓沓仔咧向國外湠開，引起全球大驚惶，全世界的衛生單位除了積極宣導防疫，嘛骨力咧走揣病毒的來源佮伊的基因序列，向望會當緊發展出疫苗和治療的方法。針對病毒的來源，中國科學院武漢病毒研究所的科學家指出，根據基因分析的數據，造成這擺武漢肺炎的冠狀病毒，佮17冬前的嚴重急性呼吸道症候群SARS仝款，攏是源自夜婆。雖罔目前這个講法猶袂普遍予逐家接受，毋過誠濟威脅人類健康的病毒，確實是來自夜婆。除了通人知的SARS以外，佇中東流行的MERS、以及源自非洲的伊波拉病毒，源頭攏是夜婆。莫怪古早時代的西方人常常共夜婆看做是會帶來歹運的動物。

Tiong-kok tio̍h Bú-hàn-hì-iām ê pēnn-lē ti̍t-ti̍t tshìng kuân, koh ta̍uh-ta̍uh-á teh hiòng kok-guā thuànn-khui, ín-khí tsuân-kiû tuā kiann-hiânn, tsuân sè-kài ê uē-sing-tan-uī tû-liáu tsik-ki̍k suan-tō hông-i̍k, mā kut-la̍t teh tsáu-tshuē pēnn-to̍k ê lâi-guân kap i ê ki-in sū-lia̍t, ǹg-bāng ē-tàng kín huat-tián tshut i̍k-biâu hām tī-liâu ê hong-huat. Tsiam-tuì pēnn-to̍k ê lâi-guân, Tiong-kok kho-ha̍k-īnn Bú-hàn pēnn-to̍k gián-kiù-sóo ê kho-ha̍k-ka tō tsí-tshut, kin-kì ki-in hun-sik ê sòo-kì, tsō-sîng tsit-pái Bú-hàn-hì-iām ê kuan-tsōng-pēnn-to̍k, kap 17 tang tsîng ê giâm-tiōng kip-sìng hoo-khip-tō tsìng-hāu-kûn SARS kāng-khuán, lóng sī guân-tsū iā-pô. Sui-bóng bo̍k-tsîng tsit ê kóng-huat iáu-buē phóo-phiàn hōo ta̍k-ke tsiap-siū, m̄-koh tsē-tsē ui-hia̍p jîn-luī kiān-khong ê pēnn-to̍k, khak-si̍t sī lâi-tsū iā-pô. Tû-liáu thong-lâng-tsai ê SARS í-guā, tī Tiong-tang liû-hîng ê MERS, í-ki̍p guân-tsū Hui-tsiu ê I-pho-la pēnn-to̍k, guân-thâu lóng sī iā-pô. Bo̍k-kuài kóo-tsá sî-tāi ê Se-hong-lâng siông-siông kā iā-pô khuànn-tsò sī ē tuà lâi pháinn-ūn ê tōng-bu̍t.

閱讀全文 是按怎濟濟致命的病毒攏源自夜婆 Sī-án-tsuánn tsē-tsē tì-miā ê pēnn-to̍k lóng guân-tsū iā-pô →

全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

若論著鯊魚，我想大多數的人對伊應該攏袂生疏，美國Hollywood上衝的《大白鯊》影集，是阮細漢的時陣，逐个囡仔上愛看的。佇平靜的海邊仔，逐家快樂耍水，忽然間，救生員用千里鏡影著，佇遠遠的海面浮出一尾鯊魚鰭，趕緊霆水螺叫逐家緊上岸。紲落去就是一个由大人的喝咻和囡仔的吼聲組成，亂操操的大逃難畫面，也常常是電影開始進入高潮，予人看甲會心驚膽嚇的階段。鯊魚毋但佇電影裡是恐怖的殺人機器，連佇囡仔愛看的màng-gah裡，伊嘛定定扮演邪惡的角色，予人誤認講，共鯊魚刣死是誠勇敢的代誌，會予人看做英雄。而且閣因為咱愛食魚翅，造成討海人相爭欲共掠，通趁大錢，致使鯊魚成做有斷種危機的動物。

Nā lūn-tio̍h sua-hî, guá siūnn tuā-to-sòo ê lâng tuì i ing-kai lóng bē tshenn-soo, Bí-kok Hollywood siōng tshìng ê “Tuā-pe̍h-sua” iánn-tsip, sī guán sè-hàn ê sî-tsūn, ta̍k-ê gín-á siōng ài khuànn––ê. Tī pîng-tsīng ê hái-pinn-á, ta̍k-ke khuài-lo̍k sńg-tsuí, hut-jiân-kan, kiù-sing-uân iōng tshian-lí-kiànn iánn––tio̍h, tī hn̄g-hn̄g ê hái-bīn phû-tshut tsi̍t-bué sua-hî-kî, kuánn-kín tân tsuí-lê kiò ta̍k-ke kín tsiūnn-huānn. Suà––lo̍h-khì tiō-sī tsi̍t-ê iû tuā-lâng ê huah-hiu hām gín-á ê háu-siann tsoo-sîng, luān-tshau-tshau ê tuā-tô-lān uē-bīn, iā siông-siông sī tiān-iánn khai-sí tsìn-ji̍p ko-tiâu, hōo lâng khuànn-kah ē sim-kiann-tánn-hiannh ê kai-tuānn. Sua-hî m̄-nā tī tiān-iánn––ni̍h sī khióng-pòo ê sat-jîn ki-khì, liân tī gín-á ài-khuànn ê màng-gah––ni̍h, i mā tiānn-tiānn pān-ián siâ-ok ê kak-sik, hōo-lâng gōo-jīn kóng, kā sua-hî thâi––sí sī tsiânn ióng-kám ê tāi-tsì, ē hōo-lâng khuànn-tsò ing-hiông. Jî-tshiánn koh in-uī lán ài-tsia̍h hî-tshì, tsō-sîng thó-hái-lâng sio-tsenn beh kā lia̍h, thang thàn-tuā-tsînn, tì-sú sua-hî tsiânn-tsò ū tn̄g-tsíng guî-ki ê tōng-bu̍t.

閱讀全文 大鯊魚長歲壽的秘密 Tuā sua-hî tn̂g-huè-siū ê pì-bi̍t →

全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

會記得佇細漢讀國校仔的時，捌有人共老師問過下面這幾个問題：是按怎斑馬的身軀有紋路咧？伊敢是烏馬和白馬拍種生出來的？伊的皮膚到底是烏底抑是白底？也就是講到底是烏馬生白條紋抑是白馬生烏條紋咧？閣有，生這紋路到底是有啥物路用唅？

Ē-kì-tit tī sè-hàn tha̍k kok-hāu-á ê sî, bat ū lâng kā lāu-su mn̄g-kuè ē-bīn tsit-kuí-ê būn-tê: sī-án-tsuánn pan-má ê sin-khu ū bûn-lōo––leh? I kám sī oo-bé hām pe̍h-bé phah-tsíng senn––tshut-lâi-ê? I ê phuê-hu tàu-té sī oo-té a̍h-sī pe̍h-té? Iā-tō-sī kóng tàu-té sī oo-bé senn pe̍h-tiâu-bûn a̍h-sī pe̍h-bé senn oo-tiâu-bûn––leh? Koh-ū, senn tse bûn-lōo tàu-té ū siánn-mi̍h lōo-iōng––hannh?

閱讀全文 是按怎斑馬的身軀有紋路？Sī-án-tsuánn pan-má ê sin-khu ū bûn-lōo? →

象是地上上大隻閣誠長歲壽的動物，伊毋但粗勇𠢕揹重物，而且閣有一項真特別的，就是伊真罕得著癌。這件奇怪代予濟濟科學家激頭腦想欲探討，象到底是用啥物撇步抑是有啥物抗癌的家私來保護家己咧？佇解說這个問題進前，咱代先來共癌症的起因做一个簡單紹介。

Tshiūnn sī tē-tsiūnn siōng tuā tsiah koh tsiânn tn̂g-huè-siū ê tōng-bu̍t, i m̄-nā tshoo-ióng gâu phāinn tāng-mi̍h, jî-tshiánn koh ū tsi̍t hāng tsin ti̍k-pia̍t––ê, tiō sī i tsin hán-tit tio̍h gâm. Tsit kiānn kî-kuài tāi hōo tsē-tsē kho-ha̍k-ka kik-thâu-náu siūnn beh thàm-thó, tshiūnn tàu-té sī iōng siánn-mi̍h phiat-pōo a̍h-sī ū siánn-mi̍h khòng-gâm ê ke-si lâi pó-hōo ka-tī––leh? Tī kái-sueh tsit ê būn-tê tsìn-tsîng, lán tāi-sing lâi kā gâm-tsìng ê khí-in tsò tsi̍t ê kán-tan siāu-kài.

閱讀全文 你敢有聽過象會著癌？科學家講機率誠低 Lí kám ū thiann kuè tshiūnn ē tio̍h gâm? Kho-ha̍k-ka kóng ki-lu̍t tsiânn kē →