全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

除了發燒、咳嗽、嚨喉癢以外，新冠病毒造成上特殊的症狀就是予患者失去嗅覺。一般來講，咱若著感冒流鼻，定定嘛會予咱的鼻仔變甲較無遐利，鼻無啥物味。毋過穢著新冠病毒的患者，濟濟就算無塞鼻甚至連別款症狀嘛無，嘛會因為雄雄感覺鼻無味，去採檢才知影家己著鏢。

Tû-liáu huat-sio, ka-sàu, nâ-âu tsiūnn í-guā, sin-kuan pēnn-to̍k tsō-sîng siōng ti̍k-sû ê tsìng-tsōng tō-sī hōo huān-tsiá sit-khì hiù-kak. It-puann-lâi-kóng, lán nā tio̍h kám-mōo, tiānn-tiānn mā ē hōo lán ê phīnn-á piàn kah khah bô hiah lāi, phīnn bô siánn-mi̍h bī. M̄-koh uè-tio̍h sin-kuan pēnn-to̍k ê huān-tsiá, tsē-tsē tō-sǹg bô sat-phīnn sīm-tsì liân pa̍t-khuán tsìng-tsōng mā bô, mā ē in-uī hiông-hiông kám-kak phīnn bô bī, khì tshái-kiám tsiah tsai-iánn ka-tī tio̍h-pio.

閱讀全文 是按怎穢著新冠病毒常常會失去嗅覺？ Sī-án-tsuánn uè-tio̍h sin-kuan-pēnn-to̍k siông-siông ē sit-khì hiù-kak? →

全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

瑞典的Nobel生理醫學委員會，宣布共今年度的Nobel生理醫學獎，頒發予兩位美國學者，David Julius佮Ardem Patapoutian。Nobel醫學委員會共逐家紹介講：「逐家略仔想像一下，若佇一个熱人的早起，褪赤跤行佇田園中，恁的確會感覺著日頭的燒熱，跤底踏著塗佮幼草仔的感覺，這款對溫度佮接觸著物的認知，也就是咱身軀的體感，予咱有才調知影佮適應外界環境時時刻刻的變化。」今年這兩位學者，共咱逐家解說講，咱的神經系統是按怎予咱感受著溫度佮觸覺這兩款外界的刺激。

Suī-tián ê Nobel sing-lí i-ha̍k uí-uân-huē, suan-pòo kā kin-nî-tōo ê Nobel sing-lí i-ha̍k tsióng, pan-huat hōo nn̄g uī Bí-kok ha̍k-tsiá, David Julius kap Ardem Patapoutian. Nobel i-ha̍k uí-uân-huē kā ta̍k-ke siāu-kài kóng, “ta̍k-ke lio̍k-á sióng-siōng tsi̍t––ē, nā tī tsi̍t ê jua̍h––lâng ê tsá khí, thǹg-tsiah-kha kiânn tī tshân-hn̂g tiong, lín tik-khak ē kám-kak tio̍h ji̍t-thâu ê sio-jua̍h, kha-té ta̍h tio̍h thôo kap iù tsháu-á ê kám-kak, tsit khuán tuì un-tōo kap tsiap-tshiok tio̍h mi̍h ê jīn-ti, iā-tō-sī lán sin-khu ê thé-kám, hōo lán ū tsâi-tiāu tsai-iánn kap sik-ìng guā-kài khuân-kíng sî-sî-khik-khik ê piàn-huà.” Kin-nî tsit nn̄g uī ha̍k-tsiá, kā lán tak-ke kái-sueh kóng, lán ê sîn-king-hē-thóng sī án-tsuánn hōo lán kám-siū tio̍h un-tōo kap tshiok-kak tsit nn̄g khuánn guā-kài ê tshì-kik.

閱讀全文 2021年Nobel生理醫學獎—對溫度到觸覺，咱是按怎感覺著外界環境的刺激？ 2021 nî Nobel sing-lí i-ha̍k tsióng—tuì un-tōo kàu tshiok-kak, lán sī án-tsuánn kám-kak tio̍h guā-kài khuân-kíng ê tshì-kik? →

全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

逐家應該攏有這款經驗，逐改若予蠓仔叮抑是予狗蟻仔咬著，皮膚會癢甲想欲共伊抓。一下抓落去就隨感覺較袂癢。毋過若無閣繼續共伊抓，無偌久就閣開始癢，而且會比抓進前閣較癢，予人會愈想欲閣共伊抓一下，就按呢煞那抓那癢，形成一个惡性循環。所擺細漢定定聽序大人講若予蠓仔叮，小忍耐一下勿共伊抓，若無會愈抓愈癢，落尾甚至會抓甲遛皮。為怎樣皮膚癢若共伊抓一下會較袂癢？毋過是按怎抓了煞會那來那癢咧？

Ta̍k-ke ing-kai lóng ū tsit khuán king-giām, ta̍k kái nā hōo báng-á tìng a̍h-sī hōo káu-hiā-á kā––tio̍h, phuê-hu ē tsiūnn kah siūnn beh kā i jiàu. Tsi̍t-ē jiàu––lo̍h-khì tō suî kám-kak khah bē tsiūnn. M̄-koh nā bô koh kè-siok kā i jiàu, bô guā kú tō koh khai-sí tsiūnn, jî-tshiánn ē pí jiàu tsìn-tsîng koh khah tsiūnn, hōo lâng ē siūnn beh koh kā i jiàu––tsi̍t-ē, tsiū-án-ne suah ná jiàu ná tsiūnn, hîng-sîng tsi̍t ê ok-sìng sûn-khuân. Sóo-pái sè-hàn tiānn-tiānn thiann sī-tuā-lâng kóng nā hōo báng-á tìng, sió jím-nāi tsi̍t-ē mài kā i jiàu, nā bô ē lú jiàu lú tsiūnn, lo̍h-bué sīm-tsì ē jiàu kah liù-phuê. Uī-tsuánn-iūnn phuê-hu tsiūnn nā kā i jiàu––tsi̍t-ē ē khah bē tsiūnn? M̄-koh sī-án-tsuánn jiàu-liáu suah ē ná lâi ná tsiūnn leh?

閱讀全文 是按怎皮膚若癢抓一下會較袂癢？Sī-án-tsuánn phuê-hu nā tsiūnn jiàu-tsi̍t-ē ē khah bē tsiūnn? →

全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

失智症，毋管是源自退化性神經病症抑是自然老化造成，常常是老大人予家庭甚至社會的大負擔。所致，走揣失智的病因，順紲設計出避免失智的藥方，是濟濟科學家研究的目標。經過幾若冬的拍拚，到今嘛有粒積真濟款的理論佮法度通避免失智。比論講學新語言、健康食食、骨力運動、以及參與團體活動捷佮朋友跋感情等等，逐項攏有誠濟科學數據的支持佮背書，嘛有袂少的成功的案例。

Sit-tì-tsìng, m̄-kuán sī guân-tsū thè-huà-sìng sîn-king pēnn-tsìng a̍h-sī tsū-jiân nóo-huà tsō-sîng, siông-siông sī lāu-tuā-lâng hōo ka-tîng sīm-tsì siā-huē ê tuā hū-tam. Sóo-tì, tsáu-tshuē sit-tì ê pēnn-in, sūn-suà siat-kè tshut pī-bián sit-tì ê io̍h-hng, sī tsē-tsē kho-ha̍k-ka gián-kiù ê bo̍k-piau. King-kuè kuí-nā-tang ê phah-piànn, kàu tann mā ū lia̍p-tsik tsin tsē khuán ê lí-lūn kap huat-tōo thang pī-bián sit-tì. Pí-lūn kóng o̍h sin-gí-giân, kiān-khong tsia̍h-si̍t, kut-la̍t ūn-tōng, í-ki̍p tsham-ú thuân-thé-ua̍h-tāng tsia̍p kap pîng-iú pua̍h-kám-tsîng tíng-tíng, ta̍k hāng lóng ū tsiânn-tsē kho-ha̍k sòo-kì ê tsi-tshî kap puē-su, mā ū bē-tsió ê sîng-kong ê àn-lē.

閱讀全文 培養讀冊的習慣是避免食老失智的好藥方 Puê-ióng tha̍k-tsheh ê si̍p-kuàn sī pī-bián tsia̍h-lāu sit-tì ê hó io̍h-hng →

全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

定定聽人講語言著愛冗早學，上好是愈細漢愈好，因為囡仔人是學語言的天才，若拖傷久才欲學，就無法度避免講話全腔、發音無標準抑是句法錯誤的問題。也就是因為驚未來會綴人綴袂著，濟濟序大人攏相爭欲共囡仔送去讀英語補習班，向望𪜶會當自然而然的開喙講英語，紲落去毋管是欲考試抑是允頭路，攏會較順序。

Tiānn-tiānn thiann lâng kóng gí-giân tio̍h-ài liōng-tsá o̍h, siōng-hó sī lú sè-hàn lú hó, in-uī gín-á-lâng sī o̍h gí-giân ê thian-tsâi, nā thua-siunn-kú tsiah beh o̍h, tō bô-huat-tōo pī-bián kóng-uē tsuân khiunn, huat-im bô piau-tsún a̍h-sī kù-huat tshò-ngōo ê būn-tê. Iā-tō-sī in-uī kiann bī-lâi ē tuè lâng tuè bē tio̍h, tsē-tsē sī-tuā-lâng lóng sio-tsenn beh kā gín-á sàng-khì thak Ing-gí póo-si̍p-pan, ǹg-bāng in ē-tàng tsū-jiân-jî-jiân ê khui-tshuì kóng Ing-gí, suà––lo̍h-khì m̄-kuán sī beh khó-tshì a̍h-sī ín-thâu-lōo, lóng ē khah sūn-sū.

閱讀全文 大人學語言袂輸囡仔 Tuā-lâng o̍h gí-giân bē su gín-á →