分類彙整: 生活環境 Sing-ua̍h-khuân-kíng

你所毋知的生態災厄(三)—農藥的害 Lí sóo m̄-tsai ê sing-thài tsai-eh—lông-io̍h ê hāi

全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

為著無愛予辛辛苦苦種起來的農作物予害蟲蛀歹去,農民定定會濺農藥。不而過,除了害蟲食著農藥會中毒死亡,其他的動物以及對農作物佮植物生湠有大利益的蟲豸,無的確嘛會受害,下底我簡單揀兩个例來共逐家做紹介:

Uī-tio̍h bô-ài hōo sin-sin-khóo-khóo tsìng––khí-lâi ê lông-tsok-bu̍t hōo hāi-thâng tsiù pháinn––khì, lông-bîn tiānn-tiānn ē tsuānn lông-io̍h. Put-jî-kò, tû-liáu hāi-thâng tsia̍h-tio̍h lông-io̍h ē tiòng-to̍k sí-bông, kî-tha ê tōng-bu̍t í-ki̍p tuì lông-tsok-bu̍t kap si̍t-bu̍t senn-thuànn ū tuā-lī-ik ê thâng-thuā, bô-tik-khak mā ē siū hāi, ē-té guá kán-tan kíng nn̄g-ê lē lâi kā ta̍k-ke tsò siāu-kài:

閱讀全文 你所毋知的生態災厄(三)—農藥的害 Lí sóo m̄-tsai ê sing-thài tsai-eh—lông-io̍h ê hāi

空氣汙染對身體比食薰較害 Khong-khì u-jiám tuì sin-thé pí tsia̍h-hun khah hāi

全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

空氣汙染對咱的身體,尤其是肺部健康的影響不止仔大。根據世界衛生組織的資料,佇2012年全球有700外萬人因為欶傷濟垃圾氣來死亡,也就是每八个死亡案例裡,就有一个是空氣汙染造成的。濟濟科學研究嘛顯示汽柴油車所排放的油煙和幼浮塗粉對健康的危害袂輸食薰。美國醫學會雜誌上新的一篇論文閣指出,蹛佇空氣汙染嚴重的所在,逐工欶垃圾的空氣,增加人著肺窒病(肺塞病)的風險,佮一工噗一包薰相當。

Khong-khì u-jiám tuì lán ê sin-thé, iû-kî sī hì-pōo kiān-khong ê íng-hióng put-tsí-á tuā. Kin-kì sè-kài-uē-sing-tsoo-tsit ê tsu-liāu, tī 2012 nî tsuân-kiû ū 700 guā bān lâng in-uī suh siunn-tsē lah-sap-khuì lâi sí-bông, iā-tō-sī muí pueh-ê sí-bông àn-lē––ni̍h, tō ū tsi̍t-ê sī khong-khì u-jiám tsō-sîng––ê. Tsē-tsē kho-ha̍k-gián-kiù mā hián-sī khì-tshâ-iû-tshia sóo pâi-hòng ê iû-ian hām iù-phû-thôo-hún tuì kiān-khong ê guî-hāi bē su tsia̍h-hun. Bí-kok i-ha̍k-huē tsa̍p-tsì siōng sin ê tsi̍t-phinn lūn-bûn koh tsí-tshut, tuà tī khong-khì u-jiám giâm-tiōng ê sóo-tsāi, ta̍k-kang suh lah-sap ê khong-khì, tsing-ka lâng tio̍h hì-that-pēnn ê hong-hiám, kah tsi̍t-kang pok tsi̍t-pau hun siong-tong.

閱讀全文 空氣汙染對身體比食薰較害 Khong-khì u-jiám tuì sin-thé pí tsia̍h-hun khah hāi

氣候變遷的爭論 Khì-hāu-piàn-tshian ê tsing-lūn

全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

今年的熱天有夠熱,毋但台灣逐所在熱甲欲死,佇歐美國家嘛出現破記錄的懸溫,予那來那濟人相信人類的活動造成地球那來那燒,呼籲逐國的政府,著趕緊立法來達成2015年通過的巴黎氣候協定的減碳目標。毋過也是有不止仔濟的人質疑這種講法,諍講地球的氣候自古早以來就有週期性的變化,比論講佇羅馬時代的歐洲就拄過400外年的羅馬溫暖期,閣來就進入烏暗時代的寒冷期,佇中世紀有將近400冬的燒熱時期,紲落來世界就閣經歷500年,一直延續到19世紀工業革命才結束的所謂小冰河時期。這現現就和人類佇二十世紀燒塗炭抑是石油無底代,閣再講,若準講地球當咧發燒,欲按怎解說今年寒天佇北美出現的罕見寒流咧?兩爿的政治人物通常會提出對家己有利的研究數據辯護,造成地球暖化到底是自然現象抑是人為造成的,毋但是台頂的政客相諍袂煞,台跤的民眾嘛聽甲霧嗄嗄。

Kin-nî ê jua̍h-thinn ū kàu jua̍h, m̄-nā Tâi-uân ta̍k-sóo-tsāi jua̍h kah beh sí, tī Au-bí-kok-ka mā tshut-hiān phuà-kì-lo̍k ê kuân-un, hōo ná lâi ná tsē lâng siong-sìn jîn-luī ê ua̍h-tāng tsō-sîng tē-kiû ná lâi ná sio, hoo-io̍k ta̍k-kok ê tsìng-hú tio̍h kuánn-kín li̍p-huat lâi ta̍t-sîng 2015 nî thong-kuè ê Pa-lê khì-hāu hia̍p-tīng ê kiám-thuànn bo̍k-piau. M̄-koh iā sī ū put-tsí-á tsē ê lâng tsit-gî tsit-tsióng kóng-huat, tsènn kóng tē-kiû ê khì-hāu tsū kóo-tsá í-lâi tō ū tsiu-kî-sìng ê piàn-huà, pí-lūn kóng tī Lô-má-sî-tāi ê Au-tsiu tō tú-kuè 400 guā nî ê Lô-má-un-luán-kî, koh lâi tō tsìn-ji̍p Oo-àm-sît-āi ê hân-líng-kî, tī Tiong-sè-kí ū tsiong-kīn 400 tang ê sio-jua̍h-sî-kî, suà-lo̍h-lâi sè-kài tō koh king-li̍k 500 nî, it-ti̍t iân-sio̍k kàu 19 sè-kí kang-gia̍p-kik-bīng tsiah kiat-sok ê sóo-uī Sió-ping-hô-sî-kî. Tse hiān-hiān tō hām jîn-luī tī jī-tsa̍p sè-kí sio-thôo-thuànn a̍h-sī tsio̍h-iû bô-tī-tāi, koh-tsài-kóng, nā-tsún-kóng tē-kiû tng-teh huat-sio, beh án-tsuánn kái-sueh kin-nî kuânn-thinn tī Pak-bí tshut-hiān ê hán-kiàn hân-liû––leh? Nn̄g-pîng ê tsìng-tī-jîn-bu̍t thong-siông ē thê-tshut tuì ka-tī iú-lī ê gián-kiù-sòo-kù piān-hōo, tsō-sîng tē-kiû-luán-huà tàu-té sī tsū-jiân-hiān-siōng a̍h-sī jîn-uî tsō-sîng ê, m̄-nā sī tâi-tíng ê tsìng-kheh sio-tsènn bē-suah, tâi-kha ê bîn-tsiòng mā thiann-kah bū-sà-sà.

閱讀全文 氣候變遷的爭論 Khì-hāu-piàn-tshian ê tsing-lūn

樹木予咱的利益—淨化空氣 Tshiū-ba̍k hōo lán ê lī-ik—tsīng-huà khong-khì

全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

台灣因為國家細人口濟,人人慣勢駛車和騎oo-tóo-bái,而且有超過七成的發電是源自火力發電,定定予西半部各大城市,尤其是中南部的空氣品質䆀,幼浮塗粉指數(PM 2.5)懸,出門常常愛掛喙掩,徛佇遠遠的大樓抑是東爿的中央山脈嘛看袂清。欲按怎解決空氣汙染的問題,佇舊年縣市長的選舉中,也成做候選人重大的政見。除了政府鼓吹開發綠電,也就是再生能源,來取代燒塗炭抑是石油的火力發電以外,咱敢閣有其他的方法,會當改善空氣的品質咧?

Tâi-uân in-uī kok-ka sè jîn-kháu tsē, lâng-lâng kuàn-sì sái-tshia hām khiâ-oo-tóo-bái, jî-tshiánn ū tshiau-kuè tshit-siânn ê huat-tiān sī guân-tsū hué-li̍k-huat-tiān, tiānn-tiānn hōo sai-puànn-pōo kok tuā siânn-tshī, iû-kî sī tiong-lâm-pōo ê khong-khì phín-tsit bái, iù-phû-thôo-hún tsí-sòo (PM 2.5) kuân, tshut-mn̂g siông-siông ài kuà tshuì-am, khiā tī hn̄g-hn̄g ê tuā-lâu a̍h-sī tang-pîng ê Tiong-iong-suann-me̍h mā khuànn bē tshing. Beh án-tsuánn kái-kuat khong-khì u-jiám ê būn-tê, tī kū-nî kuān-tshī-tiúnn ê suán-kí tiong, iā tsiânn-tsò hāu-suán-jîn tiōng-tāi ê tsìng-kiàn. Tû-liáu tsìng-hú kóo-tshui khai-huat li̍k-tiān, iā-tō-sī tsài-sing-lîng-guân, lâi tshú-tāi sio thôo-thuànn a̍h-sī tsio̍h-iû ê hué-li̍k-huat-tiān í-guā, lán kám koh ū kî-tha ê hong-huat, ē-tàng kái-siān khong-khì ê phín-tsit––leh?

閱讀全文 樹木予咱的利益—淨化空氣 Tshiū-ba̍k hōo lán ê lī-ik—tsīng-huà khong-khì

樹種豐富的樹林較𠢕吸收溫室氣體 Tshiū-tsióng hong-hù ê tshiū-nâ khah gâu khip-siu un-sik-khì-thé

新竹交通大學的教授劉俊秀,參加佇波蘭舉辦的第24屆聯合國氣候變遷大會(COP24)的時陣,聽著一个自稱來自「中國台灣」的少年家,呵咾中國佇大興安嶺用竹仔進行人工森林復育的效果有偌好拄偌好,予伊當場掠狂,共黜臭講,對生態上好的做法毋是種作單一樹種的樹林,應該愛予大自然家己沓沓仔恢復像原底彼款的,有無仝樹仔踮內底生湠的樹林才著。

Sin-tik Kau-thong-tāi-ha̍k ê kàu-siū Lâu tsùn-siù, tsham-ka tī Pho-lân kí-pān ê tē 24 kài Liân-ha̍p-kok khì-hāu-piàn-tshian tāi-huē (COP24) ê sî-tsūn, thiann-tio̍h tsi̍t ê tsū-tshing lâi-tsū “Tiong-kok-Tâi-uân” ê siàu-liân-ke, o-ló Tiong-kok tī Tāi-hing-an-niá iōng tik-á tsìn-hîng jîn-kang-sim-lîm ho̍k-io̍k ê hāu-kó ū guā-hó-tú-guā-hó, hōo i tong-tiûnn lia̍h-kông, kā thuh-tshàu kóng, tuì sing-thài siōng hó ê tsò-huat m̄-sī tsìng-tsoh tan-it tshiū-tsióng ê tshiū-nâ, ing-kai ài hōo tāi-tsū-jiân ka-tī ta̍uh-ta̍uh-á khue-ho̍k tshiūnn guân-té hit-khuánn––ê, ū bô-kāng tshiū-á tiàm lāi-té senn-thuànn ê tshiū-nâ tsiah tio̍h.

閱讀全文 樹種豐富的樹林較𠢕吸收溫室氣體 Tshiū-tsióng hong-hù ê tshiū-nâ khah gâu khip-siu un-sik-khì-thé