論流行性感冒 Lūn liû-hîng-sìng kám-mōo

全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

入冬以後,毋但天氣轉冷,流行性感冒的病毒嘛綴咧開始活跳,造成不止仔濟學生囡仔佮大人著病。今年的狀況閣特別食力,因為過去兩冬來為著防止新冠病毒的流湠,逐家特別注重個人衛生,維持社交距離,著流感的人少,致使大多數的人無免疫力,形成所謂的免疫負債,佇這種狀況之下,防疫措施若放冗,予人佮人的接觸一下仔增加,病毒咧湠就會足緊。為著避免流感四界湠,衛福部官員自舊年九月以來,攏不時大力鼓吹逐家趕緊去注疫苗。

Ji̍p-tang í-āu, m̄-nā thinn-khì tsuán-líng, liû-hîng-sìng kám-mōo ê pēnn-to̍k mā tuè-leh khai-sí ua̍h-thiàu, tsō-sîng put-tsí-á tsē ha̍k-sing gín-á kap tuā-lâng tio̍h-pēnn. kin-nî ê tsōng-hóng koh ti̍k-pia̍t tsia̍h-la̍t, in-uī kuè-khì nn̄g-tang lâi uī-tio̍h hông-tsí sin-kuan-pēnn-to̍k ê liû-thuànn, ta̍k-ke ti̍k-pia̍t tsù-tiōng kò-jîn uē-sing, î-tshî siā-kau kū-lî, tio̍h liû-kám ê lâng tsió, tì-sú tuā-to-sòo ê lâng bô bián-i̍k-li̍k, hîng-sîng sóo-uī ê bián-i̍k-hū-tsè, tī tsit-tsióng tsōng-hóng tsi-hā, hông-i̍k tshòo-si nā pàng-līng, hōo lâng kap lâng ê tsiap-tshiok tsi̍t-ê-á tsing-ka, pēnn-to̍k teh thuànn tiō ē tsiok kín. Uī-tio̍h pī-bián liû-kám sì-kè thuànn, uē-hok-pōo kuann-uân tsū kū-nî káu––gue̍h í-lâi, lóng put-sî tuā-la̍t kóo-tshui ta̍k-ke kuánn-kín khì tsù i̍k-biâu.

閱讀全文 論流行性感冒 Lūn liû-hîng-sìng kám-mōo

2023年Nobel生理醫學獎—拯救人類的mRNA 疫苗 2023 nî Nobel sing-lí i-ha̍k-tsióng—tsín-kiù jîn-luī ê mRNA i̍k-biâu

全文朗讀  Tsuân-bûn lóng-tho̍k

瑞典的Nobel醫學委員會,宣布共今年度的Nobel生理醫學獎,頒發予來自匈牙利,佇美國賓州大學研究mRNA上蓋出名的生化學家Katalin Kariko,以及賓州大學的免疫學家Drew Weissman。Nobel醫學委員會呵咾講:𪜶兩位學者透過共mRNA核苷酸的結構做小可仔修改,予外來的mRNA袂予細胞看做是外來物來共伊排斥,予mRNA通順利進入人類細胞內製造有路用的卵白質,比論講病毒的抗原,刺激免疫系統產生抗體。所致,佇這擺新冠病毒大流行期間,科學界有才調用走敢若飛的速度佇短短的一冬內,就共通對抗新冠病毒的mRNA疫苗製造出來,予這个影響全世界的百年大災厄提早結束。

Suī-tián ê Nobel i-ha̍k uí-uân-huē, suan-pòo kā kin-nî-tōo ê Nobel sing-lí-i-ha̍k-tsióng, pan-huat hōo lâi-tsū Hiong-gâ-lī, tī Bí-kok Pin-tsiu tāi-ha̍k gián-kiù mRNA siōng-kài tshut-miâ ê sing-huà-ha̍k-ka Katalin Kariko, í-ki̍p Pin-tsiu tāi-ha̍k ê bián-i̍k-ha̍k-ka Drew Weissman. Nobel i-ha̍k uí-uân-huē o-ló kóng: in nn̄g-uī ha̍k-tsiá thàu-kuè kā mRNA hi̍k-kam-sng ê kiat-kòo tsò sió-khuá-á siu-kái, hōo guā-lâi ê mRNA bē hōo sè-pau khuànn tsò sī guā-lâi-mi̍h lâi kā i pâi-thik, hōo mRNA thang sūn-lī tsìn-ji̍p jîn-luī sè-pau lāi tsè-tsō ū lōo-īng ê nn̄g-pe̍h-tsit, pí-lūn kóng pēnn-to̍k ê khòng-guân, tshì-kik bián-i̍k-hē-thóng sán-sing khòng-thé. Sóo-tì, tī tsit pái sin-kuan-pēnn-to̍k tuā-liû-hîng kî-kan, kho-ha̍k-kài ū tsâi-tiāu iōng tsáu kánn-ná pue ê sok-tōo tī té-té ê tsi̍t tang lāi, tō kā thang tuì-khòng sin-kuan pēnn-to̍k ê mRNA i̍k-biâu tsè-tsō tshut-lâi, hōo tsit ê íng-hióng tsuân-sè-kài ê pah-nî tuā tsai-eh thê-tsá kiat-sok.

閱讀全文 2023年Nobel生理醫學獎—拯救人類的mRNA 疫苗 2023 nî Nobel sing-lí i-ha̍k-tsióng—tsín-kiù jîn-luī ê mRNA i̍k-biâu

穢著天狗熱會予你較𠢕予蠓仔叮 Uè-tio̍h Thian-káu-jia̍t ē hōo lí khah gâu hōo báng-á tìng

 

全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

熱人若到,毋但天氣翕熱予人心情齷齪,午後三不五時拄著的西北雨,常常予囥佇外口的矸仔積水生蠓仔,致到天狗熱大流行。

Jua̍h––lâng nā-kàu, m̄-nā thinn-khì hip-jua̍h hōo lâng sim-tsîng ak-tsak, ngóo-āu sam-put-gōo-sî tú-tio̍h ê sai-pak-hōo, siông-siông hōo khǹg tī guā-kháu ê kan-á tsik-tsuí senn báng-á, tì-kàu Thian-káu-jia̍t tuā liû-hîng.

閱讀全文 穢著天狗熱會予你較𠢕予蠓仔叮 Uè-tio̍h Thian-káu-jia̍t ē hōo lí khah gâu hōo báng-á tìng

是按怎穢著新冠病毒常常會失去嗅覺? Sī-án-tsuánn uè-tio̍h sin-kuan-pēnn-to̍k siông-siông ē sit-khì hiù-kak?

全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

除了發燒、咳嗽、嚨喉癢以外,新冠病毒造成上特殊的症狀就是予患者失去嗅覺。一般來講,咱若著感冒流鼻,定定嘛會予咱的鼻仔變甲較無遐利,鼻無啥物味。毋過穢著新冠病毒的患者,濟濟就算無塞鼻甚至連別款症狀嘛無,嘛會因為雄雄感覺鼻無味,去採檢才知影家己著鏢。

Tû-liáu huat-sio, ka-sàu, nâ-âu tsiūnn í-guā, sin-kuan pēnn-to̍k tsō-sîng siōng ti̍k-sû ê tsìng-tsōng tō-sī hōo huān-tsiá sit-khì hiù-kak. It-puann-lâi-kóng, lán nā tio̍h kám-mōo, tiānn-tiānn mā ē hōo lán ê phīnn-á piàn kah khah bô hiah lāi, phīnn bô siánn-mi̍h bī. M̄-koh uè-tio̍h sin-kuan pēnn-to̍k ê huān-tsiá, tsē-tsē tō-sǹg bô sat-phīnn sīm-tsì liân pa̍t-khuán tsìng-tsōng mā bô, mā ē in-uī hiông-hiông kám-kak phīnn bô bī, khì tshái-kiám tsiah tsai-iánn ka-tī tio̍h-pio.

閱讀全文 是按怎穢著新冠病毒常常會失去嗅覺? Sī-án-tsuánn uè-tio̍h sin-kuan-pēnn-to̍k siông-siông ē sit-khì hiù-kak?

2021年Nobel生理醫學獎—對溫度到觸覺,咱是按怎感覺著外界環境的刺激? 2021 nî Nobel sing-lí i-ha̍k tsióng—tuì un-tōo kàu tshiok-kak, lán sī án-tsuánn kám-kak tio̍h guā-kài khuân-kíng ê tshì-kik?

全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

瑞典的Nobel生理醫學委員會,宣布共今年度的Nobel生理醫學獎,頒發予兩位美國學者,David Julius佮Ardem Patapoutian。Nobel醫學委員會共逐家紹介講:「逐家略仔想像一下,若佇一个熱人的早起,褪赤跤行佇田園中,恁的確會感覺著日頭的燒熱,跤底踏著塗佮幼草仔的感覺,這款對溫度佮接觸著物的認知,也就是咱身軀的體感,予咱有才調知影佮適應外界環境時時刻刻的變化。」今年這兩位學者,共咱逐家解說講,咱的神經系統是按怎予咱感受著溫度佮觸覺這兩款外界的刺激。

Suī-tián ê Nobel sing-lí i-ha̍k uí-uân-huē, suan-pòo kā kin-nî-tōo ê Nobel sing-lí i-ha̍k tsióng, pan-huat hōo nn̄g uī Bí-kok ha̍k-tsiá, David Julius kap Ardem Patapoutian. Nobel i-ha̍k uí-uân-huē kā ta̍k-ke siāu-kài kóng, “ta̍k-ke lio̍k-á sióng-siōng tsi̍t––ē, nā tī tsi̍t ê jua̍h––lâng ê tsá khí, thǹg-tsiah-kha kiânn tī tshân-hn̂g tiong, lín tik-khak ē kám-kak tio̍h ji̍t-thâu ê sio-jua̍h, kha-té ta̍h tio̍h thôo kap iù tsháu-á ê kám-kak, tsit khuán tuì un-tōo kap tsiap-tshiok tio̍h mi̍h ê jīn-ti, iā-tō-sī lán sin-khu ê thé-kám, hōo lán ū tsâi-tiāu tsai-iánn kap sik-ìng guā-kài khuân-kíng sî-sî-khik-khik ê piàn-huà.” Kin-nî tsit nn̄g uī ha̍k-tsiá, kā lán tak-ke kái-sueh kóng, lán ê sîn-king-hē-thóng sī án-tsuánn hōo lán kám-siū tio̍h un-tōo kap tshiok-kak tsit nn̄g khuánn guā-kài ê tshì-kik.

閱讀全文 2021年Nobel生理醫學獎—對溫度到觸覺,咱是按怎感覺著外界環境的刺激? 2021 nî Nobel sing-lí i-ha̍k tsióng—tuì un-tōo kàu tshiok-kak, lán sī án-tsuánn kám-kak tio̍h guā-kài khuân-kíng ê tshì-kik?