最近這幾年佇國際媒體網站頂頭有 一个真時行的科學名詞，叫做 CRISPR/Cas9 基因編輯技術。真濟專家學者攏呵咾講 CRISPR 的創造者有一工會著 Nobel 獎, 因為CRISPR 這的技術誠有可能會使幫贊科學家發展出治療濟濟現此時真僫控制, 甚至是無藥通醫的病症，對人類會有非常大的貢獻。
Tsuè-kīn tsit kuí nî, tī kok-tsè muî-thé ê bang-tsām tíng-thâu, ū tsi̍t ê tsin sî-kiânn ê kho-ha̍k-miâ-sû, kiò tsò CRISPR/Cas9 ki-in pian-tsi̍p ki-su̍t. Tsin tsē tsuan-ka kap ha̍k-tsiá long o-ló kóng CRISPR ê tshòng-tsō-tsiá ū tsi̍t kang ē tio̍h Nobel tsióng, in-uī CRISPR tsit ê ki-su̍t tsiânn ū khó-lîng ē-sái pang-tsān kho-ha̍k-ka huat-tián tshut tī-liâu tsē-tsē hiān-tshú-sî tsin oh khòng-tsè, sīm-tsì bô io̍h thang i ê pēnn-tsìng. Tuì jîn-luī ē ū hui-siông tuā ê kòng-hiàn.
毋過逐家敢知影CRISPR是啥物咧？ 簡單講，CRISPR 就是一種利用分子生物科技來修改 DNA 序列的新技術。抑著是講會使修正抑是改變基因的功能. 譬論講, 濟濟退化性的神經病症，親像Parkinson’s, Alzheimer’s, ALS 等等，是因為特定的基因發生變異, 致使受影響的神經細胞失去功能，慢慢矣萎縮。對這種病，現此時的醫學干焦會當控制，無法度共𪜶治療予好。病人定著愛長期食藥仔，忍受藥仔帶來的副作用之苦。
M̄-koh ta̍k-ke kám tsai-iánn CRISPR sī siánn-mih––leh. Kán-tan kóng, CRISPR tiō sī tsi̍t tsióng lī iōng hun-tsú-sing-bu̍t kho-ki lâi siu-kái DNA sū-lia̍t ê sin ki-su̍t. Ia̍h tio̍h sī kóng ē-sái siu-tsìng ia̍h-sī kái-piàn ki-in ê kong-lîng. Phì-lūn kóng, tsē-tsē thè-huà sìng ê sîn-king-pēnn-tsìng, tshin-tshiūnn Parkinson’s, Alzheimer’s, ALS tíng-tíng, sī in-uī ti̍k-tīng ê ki-in huat-sing piàn-ī, tì-sú siū íng-hióng ê sîn-king-sè-pau sit-khì kong-lîng, bān-bān––ah ui-sok. Tuì tsit tsióng pēnn, hiān-tshú-sî ê i-ha̍k kan-na ē-tàng khòng-tsè, bô-huat-tōo kā in tī-liâu hōo hó. Pēnn-lâng tiānn tio̍h-ài tn̂g-kî tsia̍h io̍h-á. Jím-siū io̍h-à tuā lâi ê hù-tsok-iōng tsi khóo.
毋過，好消息是利用 CRISPR 這个技術，醫生會使修正產生突變的基因，予受著因為基因突變來失去功能的細胞組織恢復正常，共病完全治療好勢，病人就有機會過正常人的生活。美國賓州大學的醫生準備欲利用CRISPR來加強自體的免疫系統對抗癌細胞的能力。向望會當開發出新的免疫療法來治療癌症。
M̄-koh, hó siau-sit sī lī-iōng CRISPR tsit ê sin ki-su̍t, i-sing ē-sái siu-tsìng sán-sing tu̍t-piàn ê ki-in, hōo siū tio̍h in-uī ki-in tu̍t-piàn lâi sit-khì kong-lîng ê sè-pau tsoo-tsit khue-ho̍k tsìng-siông, kā pēnn uân-tsuân tī-liâu hó-sè, pēnn-lâng tō ū ki-huē kuè tsìng-siông-lâng ê sing-ua̍h. Bí-kok Pin-tsiu tāi-ha̍k ê i-sing tsún-pī beh lī-iōng CRISPR lâi ka-kiông tsū-thé ê bián-i̍k-hē-thóng tuì-khòng gâm sè-pau ê lîng-li̍k. Ǹg-bāng ē -tàng khai-huat tshut sin ê bián-i̍k-liâu-huat lâi tī-liâu gâm-tsìng.
除了用佇病人身軀頂，CRISPR佇生物科技的應用嘛是不止仔濟。科學家已經利用伊創造出無仝款的新物種。佇醫學上，有研究人員共人類的致病基因囥入去鳥鼠內底，來研究無仝款病症的發病機制佮治療法度。佇經濟上，科學家嘛創造出袂驚害蟲的農作物，牛奶產量增加的基因改造牛，閣有生長較緊的魚仔，通用來改善第三世界國家的糧食生產。這攏是真值得咱逐家大力支持的計劃。
Tû-liáu iōng tī pēnn-lâng sin-khu tíng, CRISPR tī sing-bu̍t-kho-ki ê ìng-iōng mā sī put-tsí-á tsē. Kho-ha̍k-ka í-king lī-iōng i tshòng-tsò tshut bô-kāng-khuán ê sin bu̍t-tsióng. Tī i-ha̍k siōng, ū gián-kiù jîn-uân kā jîn-luī ê tì-pēnn ki-in khǹg ji̍p khì niáu-tshí lāi-té, lâi gián-kiù bô-kāng-khuán pēnn-tsìng ê huat-pēnn ki-tsè kah tī-liâu huat-tōo. Tī king-tsè siōng, kho-ha̍k-ka mā tshòng-tsō tshut bē kiann hāi-thâng ê long-tsok-bu̍t, gû-ling sán-liōng tsīng-ka ê ki-in kái-tsō gû, kó ū sing-tióng khap kín ê hî-á, thang iōng-lâi kái-siān tē-sann-sè-kài kok-ka ê liông-sit sing-sán. Tse lóng sī tsin ta̍t-tit lán ta̍k-ke tuā-la̍t tsi-tshî ê kè-uē.
當然，每一種新技術加減攏有寡較負面的影響。CRISPR嘛是仝款。譬論講, 既然伊會使修改基因, 敢有人會想欲改變家己囡仔的基因, 予𪜶生出來會比別人的較巧？ 若真正按呢做，到時若出現料想袂到的負作用, 啥物人愛負責任？這種有道德爭議的問題， 定定會引起社會的反彈，影響著人民對科學研究的支持。
Tong-jiân, muí tsi̍t tsióng sin ki-su̍t ke-kiám long ū kuá khah hū-bīn ê íng-hióng. CRISPR mā sī kāng-khuán. Phì-lūn kóng, kì-jiân i ē-sái siu-kái ki-in, kám ū lâng ē siūnn beh kái-piàn ka-tī gín-á ê ki-in, hōo in senn––tshut-lâi ē pí pa̍t-lâng ê khah khiáu. Nā tsin-tsiànn án-ne tsò, kàu-sî nā tshut-hiān liāu-sióng-bē-kàu ê hū-tsok-iōng, siánn-mih lâng ài hū tsik-jīm? Tsit tsióng ū tō-tik tsing-gī ê būn-tê, tiānn-tiānn ē ín-khí siā-huē ê huán-tuânn, íng-hióng tio̍h jîn-bîn tuì kho-ha̍k-gián-kiù ê tsi-tshî.
咱除了希望科學研究會使予逐家的生活品質愈來愈好以外，嘛向望會使共遮的負面的影響降到上低。
Lán tû-liáu hi-bōng kho-ha̍k-gián-kiù ē-sái hōo ta̍k-ke ê sing-ua̍h-phín-tsit lú lâi lú hó í-guā, mā ǹg-bang ē-sái kā tsia-ê hū-bīn ê íng-hióng kàng kàu siōng kē.