「Chiu-An Lo」的全部文章

2019年Nobel生理醫學獎—細胞適應sàng-sòo不足的機制 2019 nî Nobel sing-lí i-ha̍k tsióng—sè-pau sik-ìng sàng-sòo put-tsiok ê ki-tsè

醫學健康 I-ha̍k-kiān-khong

全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

今年的Nobel生理醫學獎頒發予美國學者William Kaelin佮 Gregg Semenza，以及英國學者Peter Ratcliffe。Nobel醫學委員會呵咾講：這三位學者針對動物細胞按怎知影組織內sàng-sòo的量，以及用啥物法度來適應佇sàng-sòo欠缺的狀況的研究成就，予𪜶得著這个科學界上蓋榮譽的大獎。

Kin-nî ê Nobel sing-lí i-ha̍k tsióng pan-huat hōo Bí-kok ha̍k-tsiá William Kaelin kap Gregg Semenza, í-ki̍p Ing-kok ha̍k-tsiá Peter Ratcliffe. Nobel i-ha̍k uí-uân-huē o-ló kóng: tsit sann-uī ha̍k-tsiá tsiam-tuì tōng-bu̍t sè-pau án-tsuánn tsai-iánn tsoo-tsit-lāi sàng-sòo ê liōng, í-ki̍p iōng siánn-mi̍h huat-tōo lâi sik-ìng tī sàng-sòo khiàm-khueh ê tsōng-hóng ê gián-kiù sîng-tsiū, hōo in tit-tio̍h tsit-ê kho-ha̍k-kài siōng-kài îng-ū ê tuā-tsióng.

閱讀全文 2019年Nobel生理醫學獎—細胞適應sàng-sòo不足的機制 2019 nî Nobel sing-lí i-ha̍k tsióng—sè-pau sik-ìng sàng-sòo put-tsiok ê ki-tsè →

你所毋知的生態災厄（三）—農藥的害 Lí sóo m̄-tsai ê sing-thài tsai-eh—lông-io̍h ê hāi

生活環境 Sing-ua̍h-khuân-kíng

全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

為著無愛予辛辛苦苦種起來的農作物予害蟲蛀歹去，農民定定會濺農藥。不而過，除了害蟲食著農藥會中毒死亡，其他的動物以及對農作物佮植物生湠有大利益的蟲豸，無的確嘛會受害，下底我簡單揀兩个例來共逐家做紹介：

Uī-tio̍h bô-ài hōo sin-sin-khóo-khóo tsìng––khí-lâi ê lông-tsok-bu̍t hōo hāi-thâng tsiù pháinn––khì, lông-bîn tiānn-tiānn ē tsuānn lông-io̍h. Put-jî-kò, tû-liáu hāi-thâng tsia̍h-tio̍h lông-io̍h ē tiòng-to̍k sí-bông, kî-tha ê tōng-bu̍t í-ki̍p tuì lông-tsok-bu̍t kap si̍t-bu̍t senn-thuànn ū tuā-lī-ik ê thâng-thuā, bô-tik-khak mā ē siū hāi, ē-té guá kán-tan kíng nn̄g-ê lē lâi kā ta̍k-ke tsò siāu-kài:

閱讀全文 你所毋知的生態災厄（三）—農藥的害 Lí sóo m̄-tsai ê sing-thài tsai-eh—lông-io̍h ê hāi →

是按怎癌症藥物的開發遮𠢕失敗 Sī-án-tsuánn gâm-tsìng io̍h-bu̍t ê khai-huat tsiah gâu sit-pāi

生物科技 Sing-bu̍t-kho-ki

全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

新藥開發，是一个誠久長閣貴參參的計畫，欲開發一个新的藥仔，上無嘛愛開10億至20億美金和10外冬的時間。其中上開錢的部份就是所謂的臨床試驗，臨床試驗是無仝候選藥佇予美國食品及藥物管理局FDA核準上市進前佇人體所進行的安全性佮藥效試驗。平均有超過90%的臨床試驗候選藥會因為藥效無好抑是毒性傷懸失敗，針對癌症所發展的所謂標靶藥仔，失敗率甚至閣達到97%。

Sin-io̍h khai-huat, sī tsi̍t-ê tsiânn-kú-tn̂g koh kuì-som-som ê kè-uē, beh khai-huat tsi̍t-ê sin ê io̍h-á, siōng-bô mā-ài khai tsa̍p-ik tsì jī-tsa̍p-ik Bí-kim hām tsa̍p-guā tang ê sî-kan. Kî-tiong siōng khai-tsînn ê pōo-hūn tō-sī sóo-uī ê lîm-tshn̂g-tshì-giām, lîm-tshn̂g-tshì-giām sī bô-kāng hāu-suán-io̍h tī hōo Bí-kok si̍t-phín ki̍p io̍h-bu̍t kuán-lí-kio̍k FDA hi̍k-tsún tsiūnn-tshī tsìn-tsîng tī jîn-thé sóo tsìn-hîng ê an-tsuân-sìng kap io̍h-hāu tshì-giām. Pîng-kin ū tshiau-kuè káu-tsa̍p-pha ê lîm-tshn̂g-tshì-giām hāu-suán-io̍h ē in-uī io̍h-hāu bô-hó a̍h-sī to̍k-sìng siunn-kuân sit-pāi, tsiam-tuì gâm-tsìng sóo huat-tián ê sóo-uī piau-pé-io̍h-á, sit-pāi-lu̍t sīm-tsì koh ta̍t-kàu káu-tsa̍p-tshit-pha.

閱讀全文 是按怎癌症藥物的開發遮𠢕失敗 Sī-án-tsuánn gâm-tsìng io̍h-bu̍t ê khai-huat tsiah gâu sit-pāi →

大人學語言袂輸囡仔 Tuā-lâng o̍h gí-giân bē su gín-á

神經科學 Sîn-king-kho-ha̍k

全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

定定聽人講語言著愛冗早學，上好是愈細漢愈好，因為囡仔人是學語言的天才，若拖傷久才欲學，就無法度避免講話全腔、發音無標準抑是句法錯誤的問題。也就是因為驚未來會綴人綴袂著，濟濟序大人攏相爭欲共囡仔送去讀英語補習班，向望𪜶會當自然而然的開喙講英語，紲落去毋管是欲考試抑是允頭路，攏會較順序。

Tiānn-tiānn thiann lâng kóng gí-giân tio̍h-ài liōng-tsá o̍h, siōng-hó sī lú sè-hàn lú hó, in-uī gín-á-lâng sī o̍h gí-giân ê thian-tsâi, nā thua-siunn-kú tsiah beh o̍h, tō bô-huat-tōo pī-bián kóng-uē tsuân khiunn, huat-im bô piau-tsún a̍h-sī kù-huat tshò-ngōo ê būn-tê. Iā-tō-sī in-uī kiann bī-lâi ē tuè lâng tuè bē tio̍h, tsē-tsē sī-tuā-lâng lóng sio-tsenn beh kā gín-á sàng-khì thak Ing-gí póo-si̍p-pan, ǹg-bāng in ē-tàng tsū-jiân-jî-jiân ê khui-tshuì kóng Ing-gí, suà––lo̍h-khì m̄-kuán sī beh khó-tshì a̍h-sī ín-thâu-lōo, lóng ē khah sūn-sū.

閱讀全文 大人學語言袂輸囡仔 Tuā-lâng o̍h gí-giân bē su gín-á →

空氣汙染對身體比食薰較害 Khong-khì u-jiám tuì sin-thé pí tsia̍h-hun khah hāi

生活環境 Sing-ua̍h-khuân-kíng

全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

空氣汙染對咱的身體，尤其是肺部健康的影響不止仔大。根據世界衛生組織的資料，佇2012年全球有700外萬人因為欶傷濟垃圾氣來死亡，也就是每八个死亡案例裡，就有一个是空氣汙染造成的。濟濟科學研究嘛顯示汽柴油車所排放的油煙和幼浮塗粉對健康的危害袂輸食薰。美國醫學會雜誌上新的一篇論文閣指出，蹛佇空氣汙染嚴重的所在，逐工欶垃圾的空氣，增加人著肺窒病（肺塞病）的風險，佮一工噗一包薰相當。

Khong-khì u-jiám tuì lán ê sin-thé, iû-kî sī hì-pōo kiān-khong ê íng-hióng put-tsí-á tuā. Kin-kì sè-kài-uē-sing-tsoo-tsit ê tsu-liāu, tī 2012 nî tsuân-kiû ū 700 guā bān lâng in-uī suh siunn-tsē lah-sap-khuì lâi sí-bông, iā-tō-sī muí pueh-ê sí-bông àn-lē––ni̍h, tō ū tsi̍t-ê sī khong-khì u-jiám tsō-sîng––ê. Tsē-tsē kho-ha̍k-gián-kiù mā hián-sī khì-tshâ-iû-tshia sóo pâi-hòng ê iû-ian hām iù-phû-thôo-hún tuì kiān-khong ê guî-hāi bē su tsia̍h-hun. Bí-kok i-ha̍k-huē tsa̍p-tsì siōng sin ê tsi̍t-phinn lūn-bûn koh tsí-tshut, tuà tī khong-khì u-jiám giâm-tiōng ê sóo-tsāi, ta̍k-kang suh lah-sap ê khong-khì, tsing-ka lâng tio̍h hì-that-pēnn ê hong-hiám, kah tsi̍t-kang pok tsi̍t-pau hun siong-tong.

閱讀全文 空氣汙染對身體比食薰較害 Khong-khì u-jiám tuì sin-thé pí tsia̍h-hun khah hāi →