俗語講:『良藥苦口』。藥仔食起來苦苦。濟濟人可能會想欲配寡甘甜的果子抑是啉寡甜甜的果汁來減輕藥仔的苦味。毋過, 這看起來真自然的代誌煞有可能會造成料想袂到的後果。濟濟的科學研究已經證明真濟果子的化學成份會和藥仔交互作用 (drug-drug interaction),影響著藥仔的效果。這主要是透過影響肝臟的解毒功能,造成吸收入來的藥仔濃度傷懸。其中,甘甜的葡萄柚仔汁尤其愛避免。
Sio̍k-gí kóng “liông-io̍h khóo-kháu”. Io̍h-á tsia̍h––khí-lâi khóo-khóo. Tsē-tsē lâng khó-lîng ē siūnn beh phuè kuá kam-tinn ê kué-tsí ia̍h-sī lim kuá tinn-tinn ê kué-tsiap lâi kiám-khin io̍h-á ê khóo-bī. M̄-koh, tse khuànn––khí-lâi tsin tsū-jiân ê tāi-tsì suah ū khó-lîng ē tsō-sîng liāu-sióng-bē-kàu ê hiō-kó. Tsē-tsē ê kho-ha̍k-gián-kiù í-king tsìng-bîng tsin tsē kué-tsí ê huà-ha̍k-sîng-hūn ē hām io̍h-á kau-hōo-tsok-iōng (drug-drug interaction), íng-hióng tio̍h io̍h-á ê hāu-kó. Tse tsú-iàu sī thàu-kuè íng-hióng kuann-tsōng ê kái-to̍k kong-lîng, hōo khip-siu ji̍p-lâi ê io̍h-á long-tōo siunn kuân. Kî-tiong, kam-tinn ê phû-tô-iū-á tsiap iû-kî ài pī-bián.
咱人的肝臟是上主要的解毒器官,伊會用一種叫做cytochrome P450 (P450) 的酵素共對身體有害的外來毒素分解,予遮的毒素無法度進入去血路影響著咱正常的生理功能。對肝臟來講,咱食入去腹肚內的藥仔嘛算是外來毒素,需要緊共伊分解代謝掉才會使得。所以講,咱食入來的藥量會比實際上需要的閣較濟,因為有一部份會予P450分解掉,無法度共𪜶完全吸收。
Lán lâng ê kuann-tsōng sī siōng tsú-iàu ê kái-to̍k khì-kuan, i ē iōng tsi̍t-tsióng kiò tsò《cytochrome P450 (P450)》 ê kànn-sòo kā tuì sin-thé iú-hāi ê guā-lâi to̍k-sòo hun-kái, hōo tsia-ê to̍k-sòo bô-huat-tōo tsìn ji̍p-khì hueh-lōo, íng-hióng tio̍h lán tsìng-siông ê sing-lí-kong-lîng. Tuì kuann-tsōng lâi kóng, lán tsia̍h ji̍p––khì pak-tóo lāi ê io̍h-á mā sǹg sī guā-lâi to̍k-sòo, su-iàu kín kā i hun-kái tāi-siā tiāu tsiah ē-sái––tit. Sóo-í kóng, lán tsia̍h ji̍p––lâi ê io̍h-liōng ē pí si̍t-tsè-siōng su-iàu ê koh khah tsē, in-uī ū tsi̍t pōo-hun ē hōo P450 hun-kái tiāu, bô-huat-tōo kā in uân-tsuân khip-siu.
Ah這佮葡萄柚有啥物底代? 主要是因為葡萄柚仔汁內底的一種化學成份Flavnoids會壓制肝臟專門代謝外來毒素的 P450 的能力。造成吸收入去人體血液中的藥仔濃度會比正常狀況較懸,就親像食過量的藥仔仝款,這會引起濟濟副作用甚至是中毒。因為無人有才調會當正確預測葡萄柚仔汁的影響會維持偌久,上安全的做法就是佇使用藥仔的時,避免食葡萄柚,以免造成遺憾。
Ah tse kap phû-tô-iū ū siánn-mih tī-tāi? Tsú-iàu sī in-uī phû-tô-iū-á-tsiap lāi-té ê tsi̍t-tsióng huà-ha̍k sing-hūn 《Flavnoids》 ē ap-tsè kuann-tsōng tsuan-bûn tāi-siā guā-lâi to̍k-sòo ê P450 ê lîng-li̍k. Tsō-sîng khip-siu ji̍p-khì jîn-thé hueh-i̍k tiong ê io̍h-á long-tōo ē pí tsìng-siông-tsōng-hóng khah kuân, tiō tshin-tshiūnn tsia̍h kuè-liōng ê io̍h-á kāng-khuán, tse ē ín-khí tsē-tsē ê hù-tsok-iōng sīm-tsì sī tiòng-to̍k. In-uī bô lâng ū tsâi-tiāu ē-tàng tsìng-khak ī-tshik phû-tô-iū-á tsiap ê íng-hióng ē uî-tshî guā-kú, siōng an-tsuân ê tsò-huat tsiū-sī tī sú-iōng io̍h-á ê sî, pī-bián tsia̍h phû-tô-iū, í-bián tsō-sîng uî-hām.
有人會問:咱中秋節定著愛食的柚仔敢有要緊?筆者捌問過藥理學的專家,𪜶嘛是無確定。毋過捌有媒體報導講有長期食藥仔的婦人人因為食柚仔造成身體的不良反應,可見柚仔嘛應該盡量避免才妥當。
Ū lâng ē mn̄g: lán tiong-tshiu-tseh tiānn-tio̍h ài tsia̍h ê iū-á kam ū iàu-kín? Pit-tsiá bat mn̄g kuè io̍h-lí-ha̍k ê tsuan-ka, in mā sī bô khak-tīng. M̄-koh bat ū muî-thé pò-tō kóng ū tn̂g-kî tsia̍h io̍h-á ê hū-jîn-lâng in-uī tsia̍h iū-á tsō-sîng sin-thé ê put-liông-huán-ìng, khó-kiàn iū-á mā ìng-kai tsīn-liōng pī-bián tsiah thò-tòng.
頭一擺佮這篇文章錄音 編輯背景音樂
上傳youtube矣!
https://youtu.be/qsjrcWf-0vk
媠!勞力!