全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k
咱台灣的生物科技公司高端疫苗佮聯亞生技，佇頂月日相連紲共逐家宣布講，𪜶的武漢肺炎疫苗的第二期臨床試驗解盲誠順利，毋但注了生出抗體的效率好，副作用嘛低。講紲落去欲利用所謂的免疫橋接的概念，共食藥署申請緊急使用授權來予人注，向望會使予台灣緊達到群體免疫的目標。仝時陣嘛計劃欲佇疫情較食力的國家進行第三期的臨床試驗。
Lán Tâi-uân ê sing-bu̍t kho-ki kong-si Ko-tuan i̍k-biâu kap Liân-a sing-ki, tī tíng gue̍h-ji̍t sio-liân-suà kā ta̍k-ke suan-pòo kóng, in ê Bú-hàn hì-iām i̍k-biâu ê tē-jī-kî lîm-tshn̂g-tshì-giām kái-bông tsiânn sūn-lī, m̄-nā tsù liáu senn tshut khòng-thé ê hāu-lu̍t hó, hù-tsok-iōng mā kē. Kóng suà-lo̍h-khì beh lī-iōng sóo-uī ê bián-i̍k-kiô-tsiap ê khài-liām, kā si̍t-io̍h-sú sin-tshíng kín-kip sú-iōng siū-khuân lâi hōo lâng tsù, ǹg-bāng ē-sài hōo Tâi-uân kín ta̍t-kàu kûn-thé bián-i̍k ê bo̍k-phiau. Kāng sî-tsūn mā kè-uē beh tī i̍k-tsîng khah tsia̍h-la̍t ê kok-ka tsìn-hîng tē-sann-kî ê lîm-tshn̂g-tshì-giām.
這个利用免疫橋接來申請緊急使用授權的做法，引起國內濟濟人的討論。衛福部的專家強調，若欲開發一款新疫苗，通常著愛經過完整的三期臨床試驗驗證以後，才會核准伊上市，也因為按呢，新疫苗通常著愛四五冬才通上市。不而過，非常時期的確愛有無仝款的做法，現此時疫情猶咧湠，逐工攏有人著病抑是不幸死亡，三級警戒予開店的生理人歹做生理，員工歇無薪假或者是予頭家辭頭路，若欲照步來共三期的臨床試驗攏好好仔行完，恐驚咱社會承擔袂起。所擺這改想欲利用免疫橋接這个概念來驗證國產疫苗的效果，通縮短疫苗開發的時間。毋過有人就批評講，毋照起工共第三期臨床試驗做予好，干焦欲偷食步想欲緊予疫苗上市，現現是共全民當做實驗鳥鼠。到底使用免疫橋接的做法是好抑是䆀，需要專家來認定。今仔欲佮逐家討論的，主要是免疫橋接的概念。
Tsit ê lī-iōng bián-i̍k-kiô-tsiap lâi sin-tshíng kín-kip sú-iōng siū-khuân ê tsò-huat, ín-khí kok-lāi tsē-tsē lâng ê thó-lūn. Uē-hok-pōo ê tsuan-ka kiông-tiāu, nā beh khai-huat tsi̍t khuán sin i̍k-biâu, thong-siông tio̍h ài king-kuè uân-tsíng ê sann kî lîm-tshn̂g-tshì-giām giām-tsìng í-āu, tsiah ē hi̍k-tsún i tsiūnn-tshī, iā in-uī án-ne, sin-i̍k-biâu thong-siông tio̍h-ài sì-gōo-tang tsiah thang tsiūnn-tshī. Put-jî-kò, hui-siông sî-kî tik-khak ài ū bô kāng-khuán ê tsò huat, hiān-tshú-sî i̍k-tsîng iáu-teh thuànn, ta̍k kang lóng ū lâng tio̍h-pēnn a̍h-sī put-hīng sí-bông, sann-kip kíng-kài hōo khui-tiàm ê sing-lí-lâng pháinn tsò-sing-lí, uân-kang hioh bô-sin-ká hi̍k-tsiá sī hōo thâu-ke sî thâu-lōo, nā beh tsiàu pōo lâi kā sann-kî ê lîm-tshn̂g-tshì-giām lóng hó-hó-á kiânn uân, khióng-kiann lán siā-huē sîng-tam bē khí. Sóo-pái tsit kái siūnn beh lī-iōng bián-i̍k-kiô-tsiap tsit ê khài-liām lâi giām-tsìng kok-sán i̍k-biâu ê hāu-kó, thang sok-té i̍k-biâu khai-huat ê sî-kan. M̄-koh ū lâng tō phue-phîng kóng, m̄ tsiàu-khí-kang kā tē-sann-kî lîm-tshn̂g-tshì-giām tsò hōo hó, kan-na siūnn beh thau-tsia̍h-pōo siūnn beh kín hōo i̍k-biâu tsiūnn tshī, hiān-hiān sī kā tsuân-bîn tòng-tsò si̍t-giām niáu-tshí. Tàu-té sú-iōng bián-i̍k-kiô-tsiap ê tsò-huat sī hó a̍h-sī bái, su-iàu tsuan-ka lâi jīn-tīng. Kin-á beh kap ta̍k-ke thó-lūn ê, tsú-iàu sī bián-i̍k-kiô-tsiap ê khài-liām.
免疫橋接 Bián-i̍k-kiô-tsiap
免疫橋接這个名詞敢若最近才予人創造出來，毋過伊的概念誠單純。因為第三期臨床試驗需要足濟受試者的參與，開錢閣了時間。醫學界向望會當利用第二期試驗所得著的中和抗體效力的數據，也就是誘發的免疫性的懸低，來預測佇臨床對病毒的保護力。
Bián-i̍k-kiô-tsiap tsit ê miâ-sû kánn-ná tsuè-kīn tsiah hōo lâng tshòng-tsō tshut lâi, m̄-koh i ê khài-liām tsiânn tan-sûn. In-uī tē-sann-kî lîm-tshn̂g-tshì-giām su-iàu tsiok tsē siū-tshì-tsiá ê tsham-ú, khai-tsînn koh liáu sî-kan. I-ha̍k-kài ǹg-bāng ē-tàng lī-iōng tē-jī-kî tshì-giām sóo tit-tio̍h ê tiong-hô-khòng-thé hāu-li̍k ê sòo-kì, iā-tō-sī iú-huat ê bián-i̍k-sìng ê kuân-kē, lâi ī-tshik tī lîm-tshn̂g tuì pēnn-to̍k ê pó-hōo-li̍k.
咱逐年攏著注的流行性感冒的疫苗，就是用類似的原理咧驗證。流感病毒的表面有一號號做血球凝集素（HA）的抗原，伊會佮目標細胞表面的受體結合，予病毒會用得感染細胞。除了感染細胞以外，這个HA抗原閣會佮紅血球相黏。若共病毒摻入血液中，伊會共一粒一粒的紅血球黏做伙，出現敢若凝血的款式。今仔日若是共注了流感疫苗的人的血清佮病毒濫做伙，血清裡的抗體會共病毒外殼的HA抗原包牢咧，予伊無通閣來黏紅血球，就袂出現凝血的現象。利用這个抑制血球凝集的原理，科學家就會當驗證新的流感疫苗對新病毒株的臨床保護力，毋免逐擺攏著做臨床試驗。
Lán ta̍k-nî lóng tio̍h tsù ê liû-hîng-sìng kám-mōo ê i̍k-biâu, tō-sī iōng luī-sū ê guân-lí teh giām-tsìng. Liû-kám pēnn-to̍k ê piáu-bīn ū tsi̍t hō hō-tsò hueh-kiû gîng-tsi̍p-sòo (HA) ê khòng-guân, i ē kap bo̍k-phiau sè-pau piáu-bīn ê siū-thé kiat-ha̍p, hōo pēnn-to̍k ē-īng––tit kám-jiám sè-pau. Tû-liáu kám-jiám sè-pau í-guā, tsit ê HA khòng-guân koh ē kap âng-hueh-kiû sio-liâm. Nā kā pēnn-to̍k tsham ji̍p hueh-i̍k tiong, i ē kā tsi̍t-lia̍p-tsi̍t-lia̍p ê âng-hueh-kiû liâm tsò-hué, tshut-hiān kánn-ná gîng-hiat ê khuán-sit. Kin-á-ji̍t nā sī kā tsù liáu liû-kám i̍k-biâu ê lâng ê hueh-tshing kap pēnn-to̍k lām tsò-hué, hueh-tshing ni̍h ê khòng-thé ē kā pēnn-to̍k guā-khak ê HA khòng-guân pau-tiâu––leh, hōo i bô thang koh lâi liâm âng-hueh-kiû, tō bē tshut-hiān gîng-hiat ê hiān-siōng. Lī-iōng tsit ê ah-tsè hueh-kiû gîng-tsi̍p ê guân-lí, kho-ha̍k-ka tō ē-tàng giām-tsìng sin ê liû-kám i̍k-biâu tuì sin pēnn-to̍k tsu ê lîm-tshn̂g pó-hōo-li̍k, m̄-bián ta̍k-pái lóng tio̍h tsò lîm-tshn̂g-tshì-giām.
毋過新冠病毒的疫情佇舊年才煏出來，疫苗嘛拄上市無偌久，醫學界到今對伊猶無蓋熟，若欲採用類似流感疫苗的做法，的確愛有一个妥當的科學標準通來共新疫苗的效果做驗證。今年五月，一个澳洲的團隊分析注無仝疫苗佮著病復原以後的人的體內的中和抗體效力，以及𪜶閣穢著武漢肺炎的機率。𪜶發見疫苗注了所產生的中和抗體的濃度（效價）若愈懸，著病的機率就愈低，對病毒的臨床保護力就愈好，暗示會使以中和抗體的量來評估新疫苗的保護力。五月世界衛生組織就調開專家會議討論利用中和抗體的效價，來判斷新疫苗佇臨床的保護力的可能性，這也就是免疫橋接的概念。
M̄-koh sin-kuan-pēnn-to̍k ê i̍k-tsîng tī kū-nî tsiah piak––tshut-lâi, i̍k-biâu mā tsiah tú tsiūnn-tshī bô guā kú, i-ha̍k-kài kàu-tann tuì i iáu bô kài si̍k, nā beh tshái-iōng luī-sū liû-kám-i̍k-biâu ê tsò-huat, tik-khak ài ū tsi̍t ê thò-tòng ê kho-ha̍k-phiau-tsún thang lâi kā sin i̍k-biâu ê hāu-kó tsò giām-tsìng. Kin-nî gōo-gue̍h, tsi̍t ê Ò-tsiu ê thuân-tuī hun-sik tsù bô-kāng i̍k-biâu kap tio̍h-pēnn ho̍k-guân í-āu ê lâng ê thé-lāi ê tiong-hô-khòng-thé hāu-li̍k, í-ki̍p in koh uè-tio̍h Bú-hàn-hì-iām ê ki-lu̍t. In huat-kiàn i̍k-biâu tsù-liáu sóo sán-sing ê tiong-hô-khòng-thé lông-tōo (hāu-kè) nā lú kuân, tio̍h-pēnn ê ki-lu̍t tō lú kē, tuì pēnn-to̍k ê lîm-tshn̂g pó-hōo-li̍k tō lú hó, àm-sī ē-sái í tiong-hô-khòng-thé ê liōng lâi phîng-kóo sin i̍k-biâu ê pó-hōo-li̍k. Gōo-gue̍h Sè-kài uē-sing tsoo-tsit tō tiàu-khui tsuan-ka huē-gī thó-lūn lī-iōng tiong-hô-khòng-thé ê hāu-kè, lâi phuànn-tuān sin i̍k-biâu tī lîm-tshn̂g ê pó-hōo-li̍k ê khó-lîng-sìng, tse iā-tō-sī bián-i̍k-kiô-tsiap ê khài-liām.
按照咱衛福部的規劃，欲共注過高端佮聯亞疫苗的受試者的血清，和注AZ疫苗的人的血清中的抗體量做比較，若是注國產疫苗血清裡的中和抗體量袂輸注AZ的，疫苗就算是通過考驗，有機會會當得著核準。
Àn-tsiàu lán uē-hok-pōo ê kui-uē, beh kā tsù kuè Ko-tuan kap Liân-a i̍k-biâu ê siū-tshì-tsiá ê hueh-tshing, hām tsù AZ i̍k-biâu ê lâng ê hueh-tshing tiong ê khòng-thé liōng tsò pí-kàu, nā sī tsù kok-sán i̍k-biâu hueh-tshing ni̍h ê tiong-hô-khòng-thé liōng bē su tsù AZ ê, i̍k-biâu tō sǹg sī thong kuè khó-giām, ū ki-huē ē-tàng tit-tio̍h hi̍k-tsún.