全文朗讀 Tsuân-bûn lóng-tho̍k

除了發燒、咳嗽、嚨喉癢以外，新冠病毒造成上特殊的症狀就是予患者失去嗅覺。一般來講，咱若著感冒流鼻，定定嘛會予咱的鼻仔變甲較無遐利，鼻無啥物味。毋過穢著新冠病毒的患者，濟濟就算無塞鼻甚至連別款症狀嘛無，嘛會因為雄雄感覺鼻無味，去採檢才知影家己著鏢。

Tû-liáu huat-sio, ka-sàu, nâ-âu tsiūnn í-guā, sin-kuan pēnn-to̍k tsō-sîng siōng ti̍k-sû ê tsìng-tsōng tō-sī hōo huān-tsiá sit-khì hiù-kak. It-puann-lâi-kóng, lán nā tio̍h kám-mōo, tiānn-tiānn mā ē hōo lán ê phīnn-á piàn kah khah bô hiah lāi, phīnn bô siánn-mi̍h bī. M̄-koh uè-tio̍h sin-kuan pēnn-to̍k ê huān-tsiá, tsē-tsē tō-sǹg bô sat-phīnn sīm-tsì liân pa̍t-khuán tsìng-tsōng mā bô, mā ē in-uī hiông-hiông kám-kak phīnn bô bī, khì tshái-kiám tsiah tsai-iánn ka-tī tio̍h-pio.

新冠病毒除了佇呼器道佮肺部咧作怪以外，嘛有可能會侵犯著心臟佮神經系統。因為佇心臟佮神經系統的細胞也有會協助病毒入侵細胞的ACE2 受體，致到袂少重症患者出現心筋炎佮腦炎。有學者就推論講，新冠病毒予人失去嗅覺，無定著就是因為主宰嗅覺的嗅覺神經予病毒感染損害造成的。不而過，那來那濟的研究攏指出，掌管嗅覺的嗅覺神經，並無表現ACE2 受體，予𪜶本身誠僫予病毒感染，功能無應該會予病毒破壞才著。

Sin-kuan pēnn-to̍k tû-liáu tī hoo-khip-tō kap hì-pōo teh tsok-kuài í-guā, mā ū khó-lîng ē tshim-huān tio̍h sim-tsōng kap sîn-king-hē-thóng. In-uī tī sim-tsōng kap sîn-king-hē-thóng ê sè-pau iā-ū ē hia̍p-tsōo pēnn-to̍k ji̍p-tshim sè-pau ê ACE2 siū-thé, tì-kàu bē-tsió tāng-tsìng huān-tsiá tshut-hiān sim-kin-iām kap náu-iām. Ū ha̍k-tsiá tō thui-lūn kóng, sin-kuan-pēnn-to̍k hōo lâng sit-khì hiù-kak, bô-tiānn-tio̍h tō-sī in-uī tsú-tsáinn hiù-kak ê hiù-kak-sîn-king hōo pēnn-to̍k kám-jiám sńg-hāi tsō-sîng ê. Put-jî-kò, ná-lâi-ná-tsē ê gián-kiù lóng tsí-tshut, tsiáng-kuán hiù-kak ê hiù-kak-sîn-king, pīng-bô piáu-hiān ACE2 siū-thé, hōo in pún-sin tsiânn oh hōo pēnn-to̍k kám-jiám, kong-lîng bô-ìng-kai ē hōo pēnn-to̍k phò-huāi tsiah tio̍h.

今年三月，一个美國的研究團隊，佇「細胞」期刊發表𪜶針對這个現象所做的研究。𪜶發見新冠病毒確實罕得感染嗅覺神經，毋過會感染徛佇嗅覺神經邊仔，會表現ACE2 受體的細胞，造成𪜶衰微死亡。若斟酌共嗅覺神經細胞的基因表現做分析，𪜶發見嗅覺神經雖罔無予病毒染著，毋過伊細胞核內底的基因體結構有受著擾亂，致使佮嗅覺相關的基因，比論嗅覺受體抑是參與傳導嗅覺訊號的基因，𪜶的表現攏受著抑制，造成著病的患者失去嗅覺。

Kin-nî sann-gue̍h, tsi̍t-ê Bí-kok ê gián-kiù thuân-tuī, tī “sè-pau” kî-khan huat-piáu in tsiam-tuì tsit-ê hiān-siōng sóo tsò ê gián-kiù. In huat-kiàn sin-kuan-pēnn-to̍k khak-si̍t hán-tit kám-jiám hiù-kak-sîn-king, m̄-koh ē kám-jiám khiā tī hiù-kak-sîn-king pinn-á, ē piáu-hiān ACE2 siū-thé ê sè-pau, tsō-sîng in sue-bî sí-bông. Nā tsim-tsiok kā hiù-kak-sîn-king ê ki-in piáu-hiān tsò hun-sik, in huat-kiàn hiù-kak-sîn-king sui-bóng bô hōo pēnn-to̍k jiám––tio̍h, m̄-koh i sè-pau-hi̍k lāi-té ê ki-in-thé kiat-kòo ū siū tio̍h jiáu-luān, tì-sú kap hiù-kak siong-kuan ê ki-in, pí-lūn hiù-kak siū-thé a̍h-sī tsham-ú thuân-tō hiù-kak sìn-hō ê ki-in, in ê piáu-hiān lóng siū tio̍h ah-tsè, tsō-sîng tio̍h-pēnn ê huān-tsiá sit-khì hiù-kak.

是按怎明明就規欉好好無予病毒感染，哪會煞予基因受影響咧？為著欲了解伊背後的機制，這个科學團隊共染著病的鳥鼠的血清收集起來，先用紫外線共病毒消滅，閣來才共血清滴入去健康無染病的鳥鼠仔的鼻空內，看伊對鳥鼠的嗅覺神經有啥物款的影響。實驗的結果予科學家真意外，想袂到病鳥鼠的血清，竟然嘛會擾亂著健康鳥鼠的基因體結構，就敢若予病毒感染仝款。佇染病過往的患者的檢體裡，𪜶嘛看著相𫝛的現象，予𪜶推論講病毒感染凡勢會予細胞分泌某種細胞激素，拍亂嗅覺神經的基因體結構，致使患者有鼻仔鼻無味的症頭。就算體內病毒已經予免疫系統掃除清氣，排列亂去的基因體常常需要較濟時間才會沓沓仔恢復正常，所以失去的嗅覺著愛較久才會轉來，這个現象嘛說明講為怎樣有患者明明就復原矣，鼻仔猶是鼻無味的可能原因。

Sī-án-tsuánn bîng-bîng tō kui-tsâng hó-hó bô hōo pēnn-to̍k kám-jiám, ná-ē suah hōo ki-in siū íng-hióng leh? Uī-tio̍h beh liáu-kái i puē-āu ê ki-tsè, tsit-ê kho-ha̍k thuân-tuī kā jiám tio̍h pēnn ê niáu-tshí ê hueh-tshing siu-tsi̍p khí-lâi, sing iōng tsí-guā-suànn kā pēnn-to̍k siau-bia̍t, koh-lâi tsiah kā hueh-tshing tih ji̍p khì kiān-khong bô jiám pēnn ê niáu-tshí-á ê phīnn-khang lāi, khuànn i tuì niáu-tshí ê hiù-kak-sîn-king ū siánn-mi̍h khuán ê íng-hióng. Si̍t-giām ê kiat-kó hōo kho-ha̍k-ka tsin ì-guā, siūnn-bē-kàu pēnn-niáu-tshí ê hueh-tshing, kìng-jiân mā ē jiáu-luān tio̍h kiān-khong niáu-tshí ê ki-in-thé kiat-kòo, tō kánn-ná hōo pēnn-to̍k kám-jiám kāng-khuán. Tī jiám-pēnn kuè-óng ê huān-tsiá ê kiám-thé ni̍h, in mā khuànn-tio̍h sio-siāng ê hiān-siōng, hōo in thui-lūn kóng pēnn-to̍k kám-jiám huān-sè ē hōo sè-pau hun-pì bóo-tsióng sè-pau-kik-sòo, phah-luān hiù-kak-sîn-king ê ki-in-thé kiat-kòo, tì-sú huān-tsiá ū phīnn-á phīnn bô bī ê tsìng-thâu. Tō-sǹg thé-lâi pēnn-to̍k í-king hōo bián-i̍k-hē-thóng sàu-tû tshing-khì, pâi-lia̍t luān-khì ê ki-in-thé siông-siông su-iàu khah tsē sî-kan tsiah ē ta̍uh-ta̍uh-á khue-ho̍k tsìng-siông, sóo-í sit-khì ê hiù-kak tio̍h-ài khah kú tsiah ē tńg––lâi, tsit-ê hiān-siōng mā sueh-bîng kóng uī-tsuánn-iūnn ū huān-tsiá bîng-bîng tō ho̍k-guân ah, phīnn-á iáu sī phīnn bô bī ê khó-lîng guân-in.