巴黎氣候協定通過矣，紲落去全世界攏開始欲提倡節能減碳，親像盡量乘搭大眾運輸、減少火力發電的比例、使用省電的設備、抑是駛電動車等等。遮的節能減碳、保護環境的法度會使予咱的地球略仔歇喘一下，真值得逐家大力支持。毋過，若是欲有效率的節能減碳，頂面所講的方法毋是上好的。上有效率的辦法，其實是停止食肉。

Pa-lê khì-hāu-hia̍p-tīng thong-kuè––ah, suà––lo̍h-khì tsuân-sè-kài lóng khai-sí beh thê-tshiòng tsiat-lîng kiám-thuànn, tshin-tshiūnn tsīn-liōng sîng-tah tāi-tsiòng-ūn-su, kiám-tsió hué-li̍k-huat-tiān ê pí-lē, sú-iōng síng-tiān ê siat-pī, ah-sī sái tiān-tōng-tshia tíng-tíng. Tsia-ê tsiat-lîng kiám-thuànn, pó-hōo khuân-kíng ê huat-tōo ē-sái hōo lán ê tē-kiû lio̍h-á hioh-tshuán––tsi̍t-ē, tsin ta̍t-tit ta̍k-ke tuā-la̍t tsi-tshî. M̄-koh, nā-sī beh ū hāu-lu̍t ê tsiat-lîng kiám-thuànn, tíng-bīn sóo kóng ê hong-huat m̄-sī siōng hó––ê. Siōng ū hāu-lu̍t ê pān-huat, kî-si̍t sī thîng-tsí tsia̍h bah.

根據聯合國《Food and Agricultural Organisation》佇2006年的研究報告，咱人類飼牛、羊、豬、雞、抑是鴨等等動物來做食物，是造成地球發燒的主要因素。這个報告講：全球產生的溫室氣體有18% 是對飼動物所來的。飼動物所產生的溫室氣體量超過全球所有交通工具的排放量！為著欲滿足愈來愈懸的肉類食品需求，咱著愛飼愈來愈濟的動物，造成地球愈來愈燒。有人會感覺好奇：是按怎飼動物會產生遮濟溫室氣體呢?

Kin-kì liân-ha̍p-kok《Food and Agricultural Organisation》tī 2006 nî ê gián-kiù-pò-kò, lán jîn-luī tshī gû, iûnn, ti, ke, ah-sī ah tíng-tíng tōng-bu̍t lâi tsò tsia̍h-mi̍h, sī tsō-sîng tē-kiû huat-sio ê tsú-iàu in-sòo. Tsit ê pò-kò kóng: tsuân-kiû sán-sing ê un-sik-khì-thé ū pah-hun-tsi-tsa̍p-peh sī uì tshī-tōng-bu̍t sóo lâi––ê. Tshī-tōng-bu̍t sóo sán-sing ê un-sik-khì-thé liōng tshiau-kuè tsuân-kiû sóo ū kau-thong-kang-kū ê pâi-hòng-liōng! Uī-tio̍h beh buán-tsiok lú lâi lú kuân ê bah-luī sit-phín su-kiû, lán tio̍h ài tshī lú lâi lú tsē ê tōng-bu̍t, tsō-sîng tē-kiû lú lâi lú sio. Ū lâng ē kám-kak hònn-kî: sī-án-tsuánn tshī-tōng-bu̍t ē sán-sing tsiah tsē un-sik-khì-thé––neh?

真簡單，為著欲飼較濟動物，咱共濟濟原始森林燒掉做牧場飼牛羊佮種牧草。根據統計，南美洲的 Amazon 地區已經失去將近欲 70% 的森林。遮的大片森林扮演維持地球二氧化碳平衡的重要角色。二氧化碳是一種溫室氣體，伊的量傷濟會造成地球暖化。失去遮濟森林會予咱地球二氧化碳的量失去控制，直直衝懸。

Tsin kán-tan, uī-tio̍h beh tshī khah tsē tōng-bu̍t, lán kā tsē-tsē guân-sí sim-lîm sio tiāu tsò bo̍k-tiûnn tshī gû, iûnn kap tsìng bo̍k-tsháu. Kin-kì thóng-kè, lâm-bí-tsiu ê Amazon tē-khu í-king sit-khì tsiong-kīn beh pah-hun-tsi-tshit-tsa̍p ê sim-lîm. Tsia-ê tuā phiàn sim-lîm pān-ián uî-tshî tē-kiû jī-ióng-huà-thuànn pîng-hîng ê tiōng-iàu kak-sik. Jī-ióng-huà-thuànn sī tsi̍t tsióng un-sik-khì-thé, i ê liōng siunn kuân ē tsō-sîng tē-kiû-luán-huà. Sit-khì tsiah tsē sim-lîm ē hōo lán tē-kiû jī-ióng-huà-thuànn ê liōng sit-khì khòng-tsè, ti̍t-ti̍t tshìng kuân.

閣有真嚴重的一點，就是牧場的動物佇消化牧草的時，會產生不止仔濟的《methane》和《nitrous oxide》，這兩項溫室氣體造成地球暖化的能力分別是二氧化碳的 23 佮 293倍。遮的動物所產生的 《methane》和《nitrous oxide》分別占全球濃度的 37% 佮 65%。有研究顯示，一隻牛所排放的《methane》比一台車閣較濟。

Koh ū tsin giâm-tiōng ê tsi̍t tiám, tō sī bo̍k-tiûnn ê tōng-bu̍t tī siau-huà bo̍k-tsháu ê sî, ē sán-sing put-tsí-á tsē ê 《methane》hām《nitrous oxide》, tsit nn̄g hang un-sik-khì-thé tsō-sîng tē-kiû luán-huà ê lîng-li̍k hun-pia̍t sī jī-ióng-huà-thuànn ê 23 kap 293 puē. Tsia––ê tōng-bu̍t sóo sán-sing ê 《methane》hām《nitrous oxide》hun-pia̍t tsiàm tsuân-kiû lông-tōo ê pah-hun-tsi-sann-tsa̍p-tshit kap la̍k-tsa̍p-gōo. Ū gián-kiù hián-sī, tsi̍t tsiah gû sóo pâi-hòng ê 《methane》pí tsi̍t tâi tshia koh khah tsē.

除了造成地球暖化以外，飼遮濟動物需要誠濟水。譬論講，一隻牛欲產生一公升的牛奶需要 990 公升的水，這對原本水資源有限的國家更加是一大挑戰。

Tû-liáu tsō-sîng tē-kiû-luán-huà í-guā, tshī tsiah tsē tōng-bu̍t su-iàu tsiânn tsē tsuí. Phì-lūn kóng, tsi̍t tsiah gû beh sán-sing tsi̍t kong-sing ê gû-ling su-iàu 990 kong-sing ê tsuí. Tse tuì guân-pún tsuí-tsu-guân iú-hān ê kok-ka kìng-ka sī tsi̍t tuā thiáu-tsiàn.

所以講，不管你是愛咱的地球抑是愛咱的動物伴，請逐家鬥陣做伙來食菜。

Sóo-í kóng, put-kuán lí sī ài lán ê tē-kiû iah-sī ài lán ê tōng-bu̍t-phuānn, tshiánn ta̍k-ke tàu-tīn tsò-hué lâi tsia̍h-tshài.