現代人的生活品質好，三頓大魚大肉是真四常的代誌。營養不良已經誠僫想像。因為營養無夠所造成的病症，抑就是所謂的《散食人的病症》佇現此時的台灣社會嘛是欲消失無蹤矣。毋過，食好物並無表示身體就較健康。咱解決了營養不良的問題煞𤆬來營養過剩的煩惱。食傷濟食傷好煞造成一堆《好額人的病症》，親像是心臟病、高血壓、糖尿病、癌症等等。

Hiān-tāi-lâng ê sing-ua̍h phín-tsit hó, sann-tǹg tuā hî tuā bah sī tsin sù-siông ê tāi-tsì. Îng-ióng put-liông í-king tsiânn oh sióng-siōng. In-uī îng-ióng bô kàu sóo tsō-sîng ê pēnn-tsìng, ia̍h-tō-sī sóo-uī ê《sàn-tsia̍h-lâng ê pēnn-tsìng》tī hiān-tshú-sî ê Tâi-uân-siā-huē mā sī beh siau-sit-bû-tsong––ah. M̄-koh, tsia̍h hó mi̍h pīng bô piáu-sī sin-thé tō khah kiān-khong. Lán kái-kuat liáu îng-ióng put-liông ê būn-tê suah tshuā lâi îng-ióng kuè-sīng ê huân-ló. Tsia̍h siunn tsē tsia̍h siunn hó suah tsō-sîng tsi̍t tui《hó-gia̍h-lâng ê pēnn-tsìng》, tshin-tshiūnn sī sim-tsōng-pēnn, ko-hueh-ap, thn̂g-jiō-pēnn, gâm-tsìng tíng-tíng.

對遮的好額人的病症，現代西醫學的處理方式通常是採取食藥仔、注射等等頭疼醫頭跤疼醫跤的療法。聽起來若像是對症落藥，其實干焦是治標爾爾，無法度治本。譬論講：遐的胰島素、降血壓、降膽固醇的藥仔干焦會使控制病情，無法度徹底解決問題。對癌症患者來講，濟濟人佇接受手術抑是化療了後，定定嘛是發生復發甚至是轉移。上害的是遮的西藥毋但效果有限，而且閣貴參參，予濟濟病人負擔袂起。

Tuì tsia-ê hó-gia̍h-lâng ê pēnn-tsìng, hiān-tāi se-i-ha̍k ê tshú-lí hong-sik thong-siông sī tshái-tshú tsia̍h io̍h-á, tsù-siā tíng-tíng thâu-thiànn i-thâu kha-thiànn i-kha ê liâu-huat. Thiann––khí––lâi ná tshiūnn sī tuì-tsìng-lo̍h-io̍h, kî-si̍t kan-na sī tī-piau niā-niā, bô-huat-tōo tī-pún. Phì-lūn kóng: hia––ê î-tó-sòo, kàng hueh-ap, kàng tánn-kòo-sûn ê io̍h-á kan-na ē-sái khòng-tsè pēnn-tsîng, bô-huat-tōo thiat-té kái-kuat būn-tê. Tuì gâm-tsìng huān-tsiá lâi kóng, tsē-tsē lâng tī tsiap-siū tshiú-su̍t a̍h-sī huà-liâu liáu āu, tiānn-tiānn mā sī huat-sing ho̍k-huat sīm-tsì sī tsuán-î. Siōng hāi––ê sī tsia-ê se-io̍h m̄-nā hāu-kó iú-hān, jî-tshiánn koh kuì-som-som, hōo tsē-tsē pēnn-lâng hū-tam bē khí.

現代大多數的慢性病佇咱阿公阿媽抑是阿祖彼个時代是非常罕見的。因為佇古早時代，經濟較無遐爾好，定定煩惱後一頓欲按怎拍算。這種有一頓無一頓的困苦，顛倒予彼陣的人無慢性病的危害。毋過，是按怎遮的大魚大肉會造成遮爾仔濟的慢性病呢？

Hiān-tāi tuā-to-sòo ê bān-sìng pēnn tī lán a-kong a-má a̍h-sī a-tsóo hit ê sî-tāi sī hui-siông hán-kiàn––ê. In-uī tī kóo-tsá-sî-tāi, king-tsè khah bô hia––nī hó, tiānn-tiānn huân-ló āu tsi̍t tǹg beh án-tsuánn phah-sǹg. Tsit tsióng ū tsi̍t tǹg bô tsi̍t tǹg ê khùn-khóo, tian-tò hōo hit-tsūn ê lâng bô bān-sìng pēnn ê guî-hāi. M̄-koh, sī-án-tsuánn tsia-ê tuā hî tuā bah ē tsō-sîng tsiah-nī-á tsē ê bān-sìng pēnn––neh?

針對這个問題，美國 Cornell 大學的榮譽教授 Thomas Colin Campbell，領導跨國研究團隊，分析亞洲庄跤人 (主要是中國人) 和以美國人為主的西方人的基因組成、生活環境、食食佮慢性病的發生率之間的關係。𪜶發現美國人著心臟病、高血壓、糖尿病、癌症等等好額人的病症機會比中國人加較懸。主要的原因是食食的無仝，佮基因和生活環境無直接的關係，因為佇美國出世的中國移民第二代，𪜶的慢性病的發生率佮美國白人相仝。中國庄跤人主要食植物性的食物，美國人主要是以動物性的食物為主食。

Tsiam-tuì tsit ê būn-tê, Bí-kok Cornell tāi-ha̍k ê îng-ū kàu-siū, Thomas Colin Campbell, líng-tō khuà-kok gián-kiù thuân-tuī,  hun-sik A-tsiu tsng-kha-lâng (tsú-iàu sī Tiong-kok lâng) hām í Bí-kok lâng uî-tsú ê se-hong lâng ê ki-in tsóo-sîng, sing-ua̍h-khuân-kíng, tsia̍h-si̍t kap bān-sìng pēnn ê huat-sing-lu̍t tsi-kan ê kuan-hē. In huat-hiān Bí-kok lâng tio̍h sim-tsōng-pēnn, ko-hueh-ap, thn̂g-jiō-pēnn, gâm-tsìng tíng-tíng hó-gia̍h-lâng ê pēnn-tsìng ki-huē pí Tiong-kok-lâng ke khah kuân. Tsú-iàu ê guân-in sī tsia̍h-si̍t ê bô-kâng, kap ki-in hām sing-ua̍h-khuân-kíng bô ti̍t-tsiap ê kuan-hē, in-uī tī Bí-kok tshut-sì ê Tiong-kok î-bîn tē jī tāi, in ê bān-sìng pēnn ê huat-sing-lu̍t kap Bí-kok pe̍h lâng sio-kâng. Tiong-kok tsng-kha-lâng tsú-iàu tsia̍h si̍t-bu̍t sìng ê tsia̍h-mi̍h, Bí-kok lâng tsú-iàu sī í tōng-bu̍t-sìng ê tsia̍h-mi̍h uî tsú-si̍t.

Campbell 博士指出，食傷濟動物性的食物，就是造成美國人著慢性病的主要原因。其中上主要的兇手就是動物性的卵白質。美國人食傷濟動物性的卵白質, 親像牛排、hamburger、牛奶等等，造成𪜶有誠懸的機會會著慢性病。佇伊 Cornell 的實驗室，Campbell 的團隊嘛證明動物性的卵白質會增加鳥鼠仔著心臟病佮癌症的機會，而且嘛會予病情加速惡化。若是減少動物性卵白質的量，大多數的鳥鼠仔就算是食著致癌物，嘛真僫著癌。佇病人身軀頂，利用改變飲食習慣，予原本慣勢食肉的患者改食以天然無加工的植物性的食物為主，Campbell 成功予濟濟病人恢復健康。仝款的效果嘛發生佇其他親像自體免疫、骨質流失、Alzheimer’s 等等症頭。

Cambell phok-sū tsí-tshut, tsia̍h siunn tsē tōng-bu̍t-sìng ê tsia̍h-mi̍h, tō sī tsō-sîng Bí-kok lâng tio̍h bān-sìng pēnn ê tsú-iàu guân-in. Kî-tiong siōng tsú-iàu ê hiong-tshiú tō sī tōng-bu̍t-sìng ê nn̄g-pe̍h-tsit, tshin-tshiūnn gû-pâi, hamburger, gû-ling tíng-tíng, tsō-sîng in ū tsiânn kuân ê ki-huē ē tio̍h bān-sìng pēnn. Tī i Cornell ê si̍t-giām-sik, Cambell ê thuân-tuī mā tsìng-bîng tōng-bu̍t-sìng ê nn̄g-pe̍h-tsit ē tsīng-ka niáu-tshí-á tio̍h sim-tsōng-pēnn kap gâm-tsìng ê ki-huē, jî-tshiánn mā ē hōo pēnn-tsîng ka-sok ok-huà. Nā sī kiám-tsió tōng-bu̍t-sìng nn̄g-pe̍h-tsit ê liōng, tuā-to-sòo ê niáu-tshí-á tō sǹg sī tsia̍h tio̍h tì-gâm-bu̍t, mā tsin oh tio̍h gâm. Tī pēnn-lâng sin-khu-tíng, lī-iōng kái-piàn ím-si̍t-si̍p-kuàn, hōo guân-pún kuàn-sì tsia̍h bah ê huān-tsiá kái tsia̍h í thian-jiân bô ka-kang ê si̍t-bu̍t-sìng ê tsia̍h-mi̍h uî-tsú,  Campbell sîng-kong hōo tsē-tsē pēnn-lâng hue-ho̍k kiān-khong. Kāng-khuán ê hāu-kó mā huat-sing tī kî-tha tshin-tshiūnn tsū-thé-bián-i̍k, kut-tsit liû-sit, Alzheimer’s tíng-tíng tsìng-thâu.

毋過有一項真要緊的觀念，Campbell 博士強調的是天然無加工的植物性食物，毋是干焦鼓勵人食菜。因為濟濟素食者食袂少加工食品抑是健康食品。加工過的食品無法度保存原底存在佇天然植物內的營養佮抗癌的成份，而且濟濟素食者嘛啉傷濟牛奶，食傷濟 bá-tah。牛奶和 bá-tah 嘛算是動物性的卵白質來源，必需愛盡量避免才著。

M̄-koh ū tsi̍t hāng tsin iàu-kín ê kuan-liām, Campbell phok-sū kiông-tiāu––ê sī thian-jiân bô ka-kang ê si̍t-bu̍t-sìng tsia̍h-mi̍h, m̄-sī kan-na kóo-lē lâng tsia̍h-tshài. In-uī tsē-tsē sòo-si̍t-tsiá tsia̍h bē-tsió ka-kang-si̍t-phín a̍h-sī kiān-khong-si̍t-phín. Ka-kang––kuè ê si̍t-phín bô-huat-tōo pó-tsûn guân-té tsûn-tsāi tī thian-jiân-si̍t-bu̍t lāi––ê îng-ióng kap khòng-gâm ê sîng-hūn, jî-tshiánn tsē-tsē sòo-si̍t-tsiá mā lim siunn tsē gû-ling, tsia̍h siunn tsē bá-tah. Gû-ling hām bá-tah mā sǹg-sī tōng-bu̍t-sìng ê nn̄g-pe̍h-tsit lâi-guân, pit-su ài tsīn-liōng pī-bián tsiah tio̍h.

所以講，若想欲有健康的人生，加食天然植物性的食物是上有效的救命藥方。

Sóo-í kóng, nā siūnn beh ū kiān-khong ê jîn-sing, ke tsia̍h thian-jiân si̍t-bu̍t-sìng ê tsia̍h-mi̍h sī siōng ū-hāu ê kiù-miā-io̍h-hng.

較詳細的內容請參考 Campbell 博士的成名著作《救命飲食》。

Khah siông-sè ê lāi-iông tshiánn tsham-khó Campbell phok-sū ê sîng-miâ-tù-tsok《Kiù-miā-ím-si̍t》